परीक्षामा देउवा : सक्लान् त विधान अनुसार पार्टी हाँक्न?

– रमेश वाग्ले

काठमाडौं : नेपाली कांग्रेसभित्र विधि र प्रक्रियाका विषय उठाएर नेतृत्वमाथि निरन्तर औंला ठड्याउने शेरबहादुर देउवा गत फागुन २४ गते आफैं सभापति निर्वाचित भए। त्यसको ठीक एक महिनामा पार्टी संसदीय दलको नेता पनि चुनिएपछि उनी कांग्रेसभित्र झन् शक्तिशाली बन्न पुगे।

२०५१ सालमा गिरिजाप्रसाद कोइरालादेखि २०७२ मा सुशील कोइराला सभापति रहँदासम्मको २१ वर्षमा कांग्रेसमा आन्तरिक प्रतिपक्षको निरन्तरता रह्यो। त्यस अवधिमा देउवाले नै पार्टी विधानसम्मत सञ्चालन गर्नुपर्छ भनेर प्रतिपक्षी नेताको भूमिका निर्वाह गरेका थिए।

त्यसैले पनि अहिले धेरैको नजर देउवाको कार्यशैलीतिर केन्द्रित छ। कांग्रेसभित्र विधि र प्रक्रियाको कुरा गर्नेहरु तथा नेता कार्यकर्ताहरुको नजर देउवातिर सोझिएको छ। सबैको एउटै प्रश्न छ- के देउवाले पार्टीलाई विधि र प्रक्रिया अनुसार अघि बढाउलान्?

नेपाली कांग्रेसको विधानले महाधिवेशनको दुई महिनाभित्र पार्टीका सबै विभाग र समितिहरु गठन गरिसक्नुपर्ने व्यवस्था गरेको छ। कांग्रेसमा ४२ वटा विभाग छन् भने संसदीय समितिसहित विभिन्न समितिहरु पनि छन्। ती विभाग र समिति गठन गर्न देउवासँग अब करिब २० दिनको समयमात्र छ। देउवाले तत्कालै निर्णय गरेनन् भने उनीपनि अघिल्ला सभापतिहरुजस्तै आलोचित हुनेछन्।

देउवा निकट केन्द्रीय सदस्य बालकृष्ण खाँड विधानले तोकेको अवधिमै विभाग र समितिहरु गठन गर्नुपर्ने बताउँछन्। ‘विधानले तोकेका सबै कामहरु तोकिएकै अवधिमा गर्नुपर्छ, पार्टी सभापतिले कति तदारुकता देखाउनुहुन्छ त्यसैमा भर पर्छ’ खाँडले भने, ‘तर हाम्रो सद्भाव, सहयोग र सुझाव भने विधानले तोकेको समयभित्र नै गर्नुपर्छ भन्ने हुनेछ।’

कांग्रेसमा ४२ विभागसँगै १४ जना केन्द्रीय सदस्य मनोनयन पनि बाँकी छ। विगतमा यस्ता विभाग गठन र मनोनयनमा आफ्नो खेमाको भाग खोज्ने गरेका देउवासँग यसपटक वरिष्ठ नेता रामचन्द्र पौडेल पक्षले पनि पक्कै भाग खोज्नेछ। त्यसैले यी काम गर्दा पार्टीभित्रको शक्ति संघर्षले पनि देउवालाई सहज हुने छैन।

कांग्रेसमा विगतको संस्थापन पक्षका नेता आनन्दप्रसाद ढुंगाना पार्टी विधि विधान अनुसार चल्नुपर्ने भएपनि त्यो सहज नभएको बताउँछन्। ‘सभापतिजीले सबै विभाग समितिहरु पुरा गर्नुहुन्छ भन्ने त विश्वास छैन’ ढुंगानाले भने, ‘तर अहिले नै यो विषयमा कमेन्ट गरियो भने हतारो हुन्छ।’

उनले पार्टीभित्रको प्रतिपक्षले सकारात्मक सहयोग गर्नुपर्ने भन्दै आफूहरुले पनि त्यही गर्ने बताए। ‘कांग्रेस एक भएन कांग्रेसमा विग्रह भयो भने लोकतन्त्र धरापमा पर्छ भन्ने सबैले बुझेका छौं’ उनले विगत सम्झिँदै भने, ‘हिजो सभापतिले ल्याएका उपसभापति र महामन्त्रीको प्रस्ताव नौ महिनासम्म पुरा भएन। विभागहरु गठन गर्दा देउवाजीका पक्षधरले राजिनामा दिएर हिँड्नुभयो केन्द्रीय समित बैठक बहिस्कार गर्नुभयो।’

कांग्रेस केन्द्रीय सदस्य डा. प्रकाशशरण महतले देउवा सभापति निर्वाचित भएपछि दुईवटा महत्वपूर्ण जिम्मेवारी आएको बताए। ‘एउटा संगठनको फाँटमा विधान अनुसार सबै काम सम्पन्न गरेर पार्टीलाई सशक्त बनाउन आवश्यक छ’ महतले भने, ‘संसदीय फाँटमा चाहिँ अरुदलको सहयोग लिएर सरकारको गलत रबैया रोक्नुपर्छ समयमा सुधार नभए सरकारकै विकल्प समेत दिनुपर्ने हुन्छ।’

महतले पार्टीको विधानमा व्यवस्था भए अनुरुप बाँकी केन्द्रीय सदस्य नियुक्ति र उचितरुपमा कार्यसमिति चयन गरेर उनीहरुकै सहयोगमा भातृ संस्थालाई पनि क्रियाशिल बनाउन आवश्यक भएको बताए।

यो समग्री नेपाल१२३.com मा पुरै पढौं