अमेरीकी दुताबासको आयोजनामा भृकुटी मण्डपमा आयोजना गरीएको सांगितिक कार्यक्रममा अमेरीकी गाईका आइशा फुकूसिमाले मन त मेरो नेपाली हो भन्दै गित प्रस्तुत गरीन ।
भुकम्प गएको एक बर्ष भएपछि नेपाली लाइ हौसला सहीत स्वदेशी र अमेरीकी कलाकार सहभागि रहेको सांगितिक कार्यक्रममा फुकुसिमाले अन्य सांगितिक प्रस्तुती पनि गरेकी थिइन ।
विक्रम निरौला
करिब चार हजार मिटरको उचाइ। आकाशबाट हिउँका डल्ला एकोहोरो वर्षिरहेका थिए। घुँडासम्म आउने हिउँले पुरिएको बाटो पहिल्याउन पनि मुस्किल भइरहेको थियो।
नाकै ठोकिने जस्तो उकालोमा चिसो र अक्सिजनको कमीले ज्यान त्यसैत्यसै आलस्य भइरहेको थियो। लगातारको वर्षा र हिउँबाट बच्न प्लाष्टिकले बेरेको शरीर अनि मास्क र चश्मा लगाएका कारण दायाँबायाँ केही हेर्ने र देखिने अवस्था थिएन।
लेक लाग्ला भन्ने डर। त्यसैले साथीभाइ र अनुभवीहरूको सुझावअनुसार अदुवा, भटमास अनि मिस्री गोजीबाट निकालेर कुटुकुटु पार्दै उकालो काट्ने प्रयास गर्यौं। कतिपयले त हिउँबाट जोगिन अनुहारमा सातु दले। हामीले चाहिँ तातो पानीमा घोलेर सातु खायौं। पुगेर फर्किनेहरूलाई मन्दिर पुग्न कति टाढा छ भनेर सोधेर हैरान नै पारियो।
‘ए भुइँचालो आयो … भुइँचालो…’ भन्दै माथिबाट दुई जना युवायुवती अतालिँदै म नजिकै झरे। पहाडै खस्लाजस्तो कम्पन आयो। भीरबाट लड्नबाट जोगिन गुराँसको बोट समात्न खोजें तर सकिनँ। सबै रूख आफैं उडौँलाजस्तो गरी हल्लिरहेका थिए। हल्लिरहेको भित्तो समात्न खोजें, त्यहाँ पनि हिउँमात्र थियो।
बाँचिएला जस्तो लागेन तर जसोतसो आफूलाई सम्हाले। पछाडि फर्किंदा थुप्रै मानिसहरू पाथीभरा माताको नाम लिँदै डरले चिच्याइरहेका थिए। साथी रोशन पनि कराउँदै नजिकै यात्रु विश्रामस्थल पुगेर सम्हालिँदै थिए। मन्दिर जाने र फर्कने सयौं तीर्थयात्रु आतंकित भए। तर हामी सबैको भाग्य भन्नुपर्छ कोही कसैलाई केही भएन। भूकम्प गएको बेला हामी पुगेको त्यो ठाउँबाट एउटा मात्र ढुंगा लडेको भए त्यसभन्दा तलतिर हिँडिरहेका सयौं तीर्थयात्रीको ज्यान जानसक्ने जोखिम थियो। पहिरो गएको भए त झन् हामी सबै पुरिने सम्भावना थियो।
पहाडै हल्लिने गरी गएको भुइँचालोको आतंक कम भएपछि हामी मन्दिरतिर लाग्यौं। मन्दिर परिसर हिउँले पुरिएको थियो। यात्रुहरू बस्न बनाइएका टिनका टहरा हिउँले पुरिएर बस्न नसक्ने अवस्थामा देखिन्थे। बाक्लो हिउँको वर्षाको पर्वाह नगरी हामीले पालैपालो पूजा गर्यौं। एकछिन अगाडि बाटोमा हामीलाई आतंकित पारेको त्यो भूकम्पले पहाडको टुप्पोमा रहेको मन्दिरको पछिल्लो भाग केही क्षति पुर्याएको पुजारीले सुनाउँदै थिए। हिउँको चिसोले हात निकै कठांग्रिए। पूजा सकेर बत्ती बालेर होम गरेको कोठामा गएर हात सेकायौं। चिसोले निकै गाह्रो पारे पनि हिउँमा बसेर फोटो खिच्यौं। पहिलोपटक हिउँमा खेल्न पाएका साथी रोशन निकै उत्साहित हुँदै हिउँमा खेल्न मन गर्दै थिए। चिसो हिउँ अनि लेक लाग्ने डरले धेरै बस्न हुँदैन भनेर हामी मन्दिरबाट फर्कियौं।
जसोतसो उकालो चढेका हामीलाई फर्कन निकै गाह्रो भयो। ओरालो झर्दा हिउँमा चिप्लिएर हिँड्न निकै गाह्रो हुँदो रहेछ। तर लठ्ठी टेकेपछि अलि सजिलो भयो। ओरालो झरेर माथिल्लो फेदी पुगेपछि होटलमा सुनियो- भूकम्पले काठमाडौंमा थुप्रै मान्छे मरे रे। धरहरा पनि ढल्यो रे। माथिल्लो फेदीमा जसोतसो मोबाइलको नेटवर्क लाग्दो रहेछ। तत्काल काठमाडौंस्थित बीबीसी नेपाली सेवाका सहकर्मी सञ्जय ढकाललाई फोन गरें। उनले धरहरा ढलेको र थुप्रै मान्छे मरेको कुरा सुनाए। त्यसपछि मैले विराटनगरतिर फोन लगाएँ। कतै सम्पर्क हुन सकेन। घरको हालखबर कतै पाइएन। बल्ल–बल्ल सहकर्मी बन्धु पोखरेलसँग फोनमा कुरा भयो। उनले भूकम्पको खबर सुनाए। घरमा फोन सम्पर्क नभएकाले उनलाई मेरो घरसम्म पुगेर बुझ्न भनें।
मोरङ प्रहरीका ततकालीन प्रवक्ता डीएसपी प्रभु ढकाललाई सोधें। उनले मोरङमा १५ जना घाइते मात्र भएको जानकारी दिएपछि अलि ढुक्क भएँ, घरपरिवार सबैलाई ठिकै रहेछ भनेर। तर बरगाछीस्थित साजनको चिया पसलमा सधैजसो भेट हुने दाइ कृष्ण पौडेलको भूकम्पमा परी काठमाडौंमा निधन भएको खबरले निकै पीडा भयो। केही दिन पहिले प्रवीन खड्कासँगै मोटरसाइकलमा काठमाडौं जाँदा बाटोमा सूर्यमुखी फूल अगाडि खिचेर फेसबुकमा पोष्ट गरेको कृष्णदाइको फोटो झलझली सम्झिएँ, अनि चिया पसलका गफ पनि।
त्यसपछि हामी फेरि ओरालो झर्यौं। बाटोमा भेटिएको एउटा टोली निकै हतास देखें। काठमाडौंबाट पाथीभरा दर्शन गर्न आएको ३९ जनाको टोली माथिल्लो फेदी पुगेलगत्तै भूकम्पको विनास सुनेपछि मन्दिर नपुगी फर्किएका रहेछन्। फोन पनि लाग्दैन, के भयो होला भनेर उनीहरू निकै चिन्तित देखिन्थे।
सिमसिमे झरीमा रूझ्दै हामी छातेढुंगा आइपुग्यौं। सुकेटार फर्कन सयौं तीर्थयात्रीहरू गाडीको पर्खाइमा थिए। हिउँ र पानीले कच्ची बाटोमा गाडी चल्ने सम्भावना कम देखेपछि हामी दुई जना चाहिँ मोटरबाटो पछ्याउँदै सुकेटारतर्फ पैदल लाग्यौं। हिलाम्मे भएको चिप्लो बाटोको साढे तीन घन्टा हिँडेर राति ८ बजे हामी सुकेटार आइपुग्यौं। त्यहाँ हाम्रो मोटरसाइकल थियो। मोटरसाइकल चढेर हामी फुङलिङ झर्यौं। भूकम्पको त्रास हुँदाहुँदै पहाडको भिरालो ठाउँमा बनाइएको चार तले गेष्ट हाउसमा बास बस्यौं। झण्डै १३ घन्टाको हिँडाइले जीउ निकै थाकेको थियो। त्यसैले होला रातभर निद्रा परेन। अर्कोतिर विनासकारी भूकम्पको त्रासले पनि डेरा जमाएको थियो।
वैशाख १३ गते आइतबार विहान ८ बजे फुङलिङबाट हिँड्यौं। बाटोमा खाजा खाएर फिदीम आइपुग्दा करिब साढे १२ बजेको थियो। पाँचथरका तत्कालीन डीएसपी दीपक पोखे्रलसँग भेट गर्न हामी जिल्ला प्रहरी कार्यालयमा पुग्यौं। उनी कार्यालय बाहिर रहेछन्। आउँदैछु भने उनले। हामी टेलिभिजनमा समाचार हेर्न थाल्यौं। टिभीको झ्याप्प गयो।
काठे घर भएकाले निकै हल्लायो।
‘ए फेरि भूकम्पण् आयो’ भन्दै हामी बाहिर निस्कियौं। प्रहरी कार्यालयको गेट नजिकैको घन्टाघर जोडले हल्लियो। वरिपरि ठूलो हल्लाखल्ला गर्दै सडक र चौरमा मानिसहरू भेला भए। प्रहरी कार्यालयमा रहेको सानो पोखरीका माछा माथिमाथि उफ्रिएका थिए। सायद, उनीहरू पनि भूकम्पबाट तर्सिएका होलान्।
एकछिनमा भूकम्पको झट्का सेलायो। त्यहाँबाट हामी निस्कियौं। भूकम्पको डरले सकुशल घर पुगिएला कि नपुगिएला भनेर रफ्तारमा हामी फिदीमबाट उकालो चढ्यौं। घर परिवारबाट बारम्बार फोनको घन्टी बजिरहन्थ्यो कहाँ के कस्तो छ भनेर। अघिल्लो दुई दिनको थकाइले विराटनगर आइपुग्ने हिम्मत भएन। जसोतसो इलामको फिक्कल आइपुग्यौं, राति ८ बजेतिर।
फिक्कलको एउटा होटलमा बास बस्यौं। त्यहाँ सबै फेरि भूकम्प आउने हल्लाले त्रसित थिए। घरभित्र सुत्न डराइरहेका थिए। कोही बाहिरै थिए। रातको सवा १० बजे फेरि हल्लायो । ‘फेरि आयो, फेरि आयो’ भन्दै होटलका मानिस कराए। हामी पनि हतारहतार सटर खोलेर बाहिर सडकमा निस्कियौं। एकछिनमा भित्र गयौं र सुत्यौं। धेरै थाकेकाले जे भए पनि अब चाहिँ नउठ्ने भन्दै हामी सुत्यौं। राति पुनः दुईपटक भूकम्पको धक्का आएछ। हामीले थाहै पाएनौं।
विहान उठेपछि पो होटलावालाले भनेपछि झसङ्ग भयौं। धन्न केही भएन। चिया खाएर ओरालो लाग्यौं। दिउँसो करिब १ बजे विराटनगर आइपुग्यौं। साँझ नपर्दै फेरि भूकम्पले हल्लायो। गत वर्षको वैशाख १२ गतेको विनासकारी भूकम्पले ९ हजार बढीको ज्यान लियो। हजारौं घाइते भए। धनजनको क्षतिको विवरण कहालीलाग्दो छ। भूकम्प आएको एक वर्ष पुग्दा पनि पीडितले राहत पाएका छैन। पालमुनिको बासमा सरकारी राहतको आशा छ पीडितहरूलाई। वैशाख १२ को शक्तिशाली भूकम्पपछिको एक वर्षको अवधिमा नेपालमा झन्डै तीस हजारपटक भूकम्पका परकम्प गएका तथ्यांक छ। मुलुक नै तहसनहस हुनेगरी आएको भूकम्पको क्षण सम्झँदा खुबै आङ सिरिङ्ग हुन्छ।
१२ वैशाख, काठमाडौं । अकूत सम्पत्ति आर्जन गरेको अभियोगमा पक्राउ वरेका साझा यातायात सहकारी लिमिटेडका अध्यक्ष कनकमणि दीक्षितलाई विशेष अदालत उपस्थित गराइएको छ ।
अख्तियार दुरुपयोग अनुसन्धान आयोगले शुक्रबार वरिष्ठ पत्रकार समेत रहेका दीक्षितलाई पक्राउ गरेको थियो ।
उनलाई म्याद थपका लागि बबरमहलस्थित विशेष अदालत उपस्थित गराइएको हो । अहिले म्याद थप गर्ने नगर्नेबारे बहस चलिरहेको छ ।
१२ वैशाख, काठमाडौं । नेपाल उद्योग परिसंघले पुरातनवादी सोंचबाट बाहिर निस्किएर साहसिक बजेट ल्याउन अर्थमन्त्री विष्णु पौडेललाई सुझाव दिएको छ । आगामी आर्थिक वर्षको बजेट ओरालो लागिरहेको अर्थतन्त्रलाई माथि उठाउने खालको हुनुपर्ने उनीहरुको सुझाव छ ।
आइतबार परिसंघका पदाधिकारीले अर्थमन्त्री पौडेललाई भेटी निजीक्षेत्र मैत्री अग्रगामी बजेट ल्याउन सुझाव दिएका हुन् । नयाँ संविधानपछि आउन लागेको पहिलो बजेटमा उत्पादन तथा रोजगारी बढाउने, ठूला पूर्वाधार विकास तथा पुनर्निर्माणमुखी र निजी क्षेत्र एवं व्यवसायमैत्री कर तथा राजश्व नीति अंगालिनुपर्ने सुझाव छ ।
परिसंघका अध्यक्ष हरिभक्त शर्माले लगानीलाई नीतिगत संरक्षण गर्ने गरी बजेट ल्याउन अर्थमन्त्रीलाई आग्रह गरे । लगानीलाई प्रोत्साहन गर्न सकेमा उद्योग, व्यवसाय र पूर्वाधार विकासमा सघाउ पुग्ने उनको विश्वास छ । सरकारले बजेटमार्फत रोजगारी बढाउने खालका उद्योग व्यवसायलाई टेवा दिनुपर्ने उनको माग छ ।
‘अबको बजेट आयातलाई होइन, निर्यातलाई प्रोत्साहन गर्ने गरी ल्याउनुपर्छ,’ अध्यक्ष शर्माले भने, ‘यसका लागि लगानीमैत्री वातावरण चाहिन्छ, बजेटले यसतर्फ ध्यान दिनुपर्छ ।’
सरकारको राजश्व नीति पनि पुरातनवादी भएको बताउँदै अध्यक्ष शर्माले निजी क्षेत्र प्रोत्साहित हुने खालको राजश्व नीति अंगाल्न पनि सुझाव दिए । उनले सय जनाभन्दा बढीलाई रोजगारी दिने उद्योगमा ‘डेडिकेटेड फिडर’ राखेर नियमित विद्युत सप्लाई गर्न पनि सुझाव दिएका छन् ।
अध्यक्ष शर्माले आर्थिक पुनरुद्धार कोष वैशाखभित्र कार्यान्वयनमा ल्याउनुपर्ने, लगानी बोर्डमा निजी क्षेत्रको सशक्त उपस्थिति हुनुपर्ने, विकास निर्माणमा सघाउन पूर्वाधार विकास बैंक स्थापना गर्नुपर्ने लगायतका सुझावहरु पनि दिएका छन् ।
‘लगानी तथा विकासको दशक’ घोषणा गरौं
परिसंघका उपाध्यक्ष अनुज अग्रवालले मुलुकको स्तरोन्नती र दीगो विकासको लक्ष्य प्राप्तीका लागि आगामी दशकलाई ‘लगानी तथा विकासको दशक’ घोषणा गरी प्रभावकारी कार्यान्वयन गर्न सुझाव दिए । प्रमुख विकास योजनाहरुको खाका बनाएर दश वर्षभित्र सम्पन्न गर्नेगरी अगाडि बढ्नुपर्ने उनको सुझाव छ ।
अर्थमन्त्रीसमक्ष परिसंघका सुझावहरु पेश गर्दै अग्रवालले भूकम्पबाट क्षतिग्रस्त साना तथा मझौला उद्योगहरुलाई पुनर्जिवन प्रदान गरी अर्थतन्त्रलाई गति दिन सरकार र निजी क्षेत्रको साझेदारीमा बहुपक्षीय संयन्त्रसहितको व्यवसाय पुनरुत्थान केन्द्र स्थापना गर्न सुझाव दिए ।
बजेटको एक तिहाई पूर्वाधार विकासमा
परिसंघले आगामी आर्थिक वर्ष कुल बजेटको कम्तिमा ‘एक तिहाइ’ बजेट पूर्वाधार क्षेत्रमा विनियोजन गर्नुपर्ने बताएको छ । पूर्वाधार विकासका लागि छुट्टै इन्फ्राष्ट्रक्चर बैंक स्थापना गर्नुपर्ने परिसंघको सुझाव छ ।
पूर्वाधार विकासका लागि पब्लिक प्राइभेट पार्टनरशीप (पीपीपी) सेन्टरको स्थापना गरी यसलाई स्वायत्त संस्थाको रुपमा सञ्चालन गर्नुपर्ने परिसंघको जोड छ । पीपीपी मोडलमा कुनै पनि ठूलो परियोजना बनाउन परिसंघ तयार रहेको अध्यक्ष शर्माले बताए ।
पूर्वाधार परियोजनाका लागि करमुक्त ऋणपत्र जारी गरि गैरआवासीय नेपालीलाई समेत सहभागी गराउने व्यवस्था बजेटमार्फत गर्न परिसंघको सुझाव छ ।
निकासी प्रवर्द्धन
नेपाली उत्पादनहरुको ‘ट्रेड मार्क’ दर्ता र प्रचारमा जोड दिँदै कृषि उत्पादन, हस्तकला आदिका सामानको गुणस्तर मापन गर्ने प्रयोगशालाहरुलाई अन्तर्राष्ट्रिय मापदण्ड अनुरुप स्तरवृद्धि गरिनुपर्ने सुझाव छ ।
यसैगरी तेस्रो मुलुकमा निर्यात गर्दा पाइने नगद अनुदानको सुविधा भारतमा पनि लागू गरिनुपर्ने परिसंघले माग गरेको छ । यसले निर्यातकर्तालाई थप प्रोत्साहित गर्ने परिसंघको ठहर छ । परिवर्त्य विदेशी मुद्रामा निकासी गर्ने उद्योगहरुले मात्र पाउने सहुलियतपूर्ण निर्यात कर्जा सुविधा सबै प्रकारका निर्यात कर्जामा उपलब्ध गराउनुपर्ने माग छ ।
नेपाली तयारी पोषाकमा भारतले लगाउँदै आएको समिकरण महशुल हटाउन सरकारको तर्फबाट पहल गरिनुपर्ने बताइएको छ ।
उर्जा क्षेत्र
परिसंघले सोलार उर्जालाई प्रोत्साहित गर्न अनुदानको व्यवस्था गरिनुपर्ने माग गरेको छ । त्यस्तै, जलविद्युत आयोजनाका लागि आवश्यक ठूला मेसिन तथा उपकरणहरु लिजमा खरिद गर्नका लागि सरकारले सहजिकरण गरिदिनुपर्ने, विद्युतको प्रसारण तथा व्यापारमा निजी क्षेत्रसमेत सहभागी हुन पाउने व्यवस्था गरिनुपर्ने परिसंघको माग छ ।
परिसंघले उद्योगका लागि आवश्यक पर्ने उर्जाको कम्तीमा ७० प्रतिशत उपलब्ध भएपछि मात्र डिमान्ड चार्ज लाग्ने व्यवस्था हुनुपर्ने माग गरेको छ । उर्जा नलिएको समयको लागि डिमान्ड चार्ज भुक्तानी गर्न नपर्ने व्यवस्था मिलाउन आग्रह गरिएको छ ।
कर तथा राजश्व
उद्योगहरुले कर अघिको नाफाबाट सो नाफाको ४० प्रतिशतसम्म पुनर्लगानी गरेमा त्यस्तो लगानीको रकम आयकर प्रयोजनका लागि गणना नगर्ने व्यवस्था गर्न पनि सुझाव दिइएको छ ।
करको दायरा वृद्धि गर्न मूल्य अभिवृद्धि करको कारोबार थ्रेसहोल्ड हटाउन वा वहुदर मूल्य अभिवृद्धिकर प्रणाली अवलम्वन गर्न उपयुुक्त हुने परिसंघको ठहर छ । स्थानिय करको हकमा स्थानिय निकायमा नै प्रशासकीय वा न्यायिक पुनरावलोकन गर्ने कानुनी व्यवस्था हुनुपर्ने बताइएको छ ।
उद्योग व्यवसाय बन्द गरी करमा दर्ता खारेज गर्न झण्झटिलो व्यवस्था रहेकोमा यसलाई सरल बनाइनुपर्ने, मूल्य वृद्धिदर अनुसार करदातालाई सुविधा दिनका लागि आयकरको करयोग्य आयको सीमा बढाउनुपर्ने माग छ ।
पूर्वाधार एवं उर्जा विकासका लागि आवश्यक पर्ने उपकरणहरु विदेशबाट आयात गर्दा १ प्रतिशतमात्र भन्सार महशुल लाग्ने प्रावधान हुनुपर्ने र तयारी बस्तुभन्दा कच्चा पदार्थको आयातमा लाग्ने भन्सार दर न्यूनतम २ तह कम हुनेगरी भन्सार दर निर्धारण गर्न परिसंघले सुझाव दिएको छ ।
सुझावलाई महत्व दिन्छौंः अर्थमन्त्री
अर्थमन्त्री पौडेलले आगामी बजेटमा परिसंघका सुझावहरु समावेश गर्ने आश्वासन दिएका छन् । ‘सबै सुझावहरु समावेश गर्न सम्भव नहोला, तर महत्वका आधारमा सुझावहरु समावेश गरिनेछ,’ उनले भने ।
सीमित स्रोत साधनको बिचमा धेरै कामहरु गर्नुपर्ने भएकाले उपयुक्त सुझावहरु पहिचान गरी कार्यान्वयन गर्ने मन्त्री पौडेलको आश्वासन छ ।
Suryamukhi Multi Vitamin Handsome and Beauty Soap Advertisement.
रौतहटको गौरमा रहेको कारागारभित्रै कैदी शेख मुबारकको मृत्यु भएपछि उनकी पत्नी आमरण अनशनमा बसेकी छन्।
कारागारभित्र रहेका कैदी मुबारकलार्इ उपचारका लागि अस्पताल नलगिएकाले ज्यान गएको आरोप लगाउँदै उनका परिवार अनशनमा बसेका हुन्। मृतककी पत्नी अकलोवा -८ की सगिरा खातुन आफ्ना श्रीमान कारागारभित्रै उपचार नपाएर मरेको भन्दै कारागार प्रमुखमाथि कारबाहीको माग गर्दै कारागार परिसर नजिकै आमरण अनशनमा बसेकी हुन्।
खातुनले आफ्ना श्रीमान जेलभित्रै बिरामी हुँदा समेत परिवारलार्इ थाहा नदिएको र उपचारके समेत नगराएर राखेकाले ज्यान गएको आरोप लगाइन्। खातुन वैशाख १० गते देखि आमरण अनशनमा बस्दै आएकी छिन्।
पीडित परिवारले कारागारभित्रै उपचार नपाएर कैदीको ज्यान जानु गम्भीर घटना भएको भन्दै दोषीमाथि कारबाही र क्षतिपूर्तिको माग गरेको छ। पीडित परिवारले घटनाको न्यायिक छानविन गरेर सत्यतथ्य बाहिर ल्याउन माग समेत गरेको छ।
एउटा सानो काम थियो, न्युरोडमा। साथमा थिए, साथी किशोर खतिवडा। हाम्रो काम पनि सकियो। त्यसपछि के गर्ने भन्ने भयो। साथीले भने, ‘म त कहिल्यै धरहरा चढेको छैन।’ समय पनि भएकोले हामीले धरहरा चढ्ने निधो गर्यौं।
दुईपटक धरहरा चढिसकेकी म, तेस्रोपटक चढ्दै थिएँ।किशोर पहिलोपल्ट। साढे ११ बजेतिर हामी धरहरा चढेका थियौँ। धरहरा चढ्दा त्यहाँको सिँढी गन्दै चढेका थियौँ। सिँढी गन्दै त के भनौँ, त्यहाँ सिँढी नम्बर लेखिएकै छ, त्यसैको कुरा गर्दै नौ तलामाथिको बरन्डाबाट देखिने दृश्यका बारेमा पनि कुरा गर्दै त्यहाँ रहेका एक सय ८८ सिढी उक्लिएर बरन्डामा पुग्यौँ।
‘
बरन्डाको रेलिङमा पुगेर एक फन्को लगायौँ। पहिले सिटी सेन्टरतिर फर्केर काठमाडौँको दृश्य हेर्यौँ। त्यताबाट बढी हावा आएकाले स्थान परिवर्तन गर्दै टुँडिखेलतिरको दृश्य हेर्न त्यसतर्फ लाग्यौँ , दृश्य हेर्न पनि पाइने अनि हावाले पनि दुःख नदिने। मैले साथीलाई दृश्यावलोकन गराइरहेको थिएँ। ‘यतिखेर भुइँचालो आइहाल्यो भने के गर्ने होला हगि ?’ साथी र मबीच ठट्टा भयो। यति ठट्टा मात्रै के भएको थियो, धरहरा हल्लन सुरु भइहाल्यो।
मैले भित्तातिर अडेस लगाएँ, साथी थचक्क बसेर रेलिङ समात्न लागे। भूकम्पको धक्का राम्ररी अनुभूति हुन नपाउँदै हामी तल खस्न लाग्यौँ । हामी खस्दै थियौँ । त्यति बेला मलाई लाग्यो, अब म मर्दै छु। मानिसलाई मर्न कहाँ मनपर्दो रहेछ र ? केही गरौँ, अझै बढी बाँचौँ भन्ने इच्छा भएको मानिसलाई मर्न मन पर्ने कुरै भएन। मर्न मन लागेन। ‘हे भगवान ! मलाई बचाऊ, म बाँच्न चाहन्छु’, यसरी मैले भगवानसँग प्रार्थना गरेँ। अनि भाइबहिनीलाई सम्झेँ, ‘मेरो यस्तो अवस्था छ, उनीहरूको अवस्था कस्तो होला ? यतिखेर उनीहरू के गरिरहेका होलान्?’
‘
धन्य, धरहरा टुँडिखेलतिर झर्यो, जतातिर हामी फर्केका थियौँ। मर्छु भन्ने त लागेकै थियो, कस्तो भयो भने जसरी हामी पिङ खेल्दा माथिबाट तलतिर झर्छौं, त्यस्तै अनुभूति लिएर झर्यौँ। यदि हामी उत्तानो परेको अवस्थामा झरेको भए टाउकोको पछाडिको भाग र मेरुदण्ड खत्तम हुन्थ्यो, यसरी बोलिरहन पाउने थिएनौँ। तल झर्दा रेलिङभित्र थिएँ म। साथी किशोर अलि अर्धचेतमा थिए। त्यतिखेरै एक व्यक्ति हामीतिर दौडदै आए, किशोरलाई पनि मैले चिच्याएर भने, ‘यो रेलिङ हटाइदेऊ।’ उनीहरूले त्यसै गरे।
त्यतिखेर हामी धरहराको बरन्डामा ३० जना जति थियौँ होला। अरू बाँचे वा मरेको बारेमा केही थाहा छैन। धरहरा चढ्दै गरेका र उक्लदै गरेका पनि प्रशस्तै थिए। चढ्दा र उक्लिँंदा सबैको अनुहारमा हाँसो थियो। सबै खुसी थिए। त्यो दुर्घटनामा मात्र किशोर र म बाँचेको थाहा छ। केही मानिसका शरीर त देखेँ, तर उनीहरू जीवित छन् वा मृत, त्यो थाहा भएन। बरु हामीलाई सुरुमा उद्धार गर्ने मानिसले हामीलाई भने, ‘तपाईंहरूको भाग्य, धन्न बाँच्नु भएछ।”
‘
भुइँमा बजारिएर उद्धार गरिएको अवस्थामा म रगतपच्छे थिएँ । देब्रे आँखा टालिएको थियो, दाहिने आँखाले मात्रै देख्थेँ । तत्कालै मैले एउटा ट्याक्सीलाई भनेँ, ‘मलाई ग्रिन सिटी अस्पताल पुर्याइदिनुहोस्।’ उनीहरूले नजिकैको वीर अस्पताल लान खोजेका थिए, त्यहाँ बिरामीको चाप ठूलो होला भनी मैले धापासीको ग्रिन सिटी अस्पतालमा आफू र साथीलाई लैजान आग्रह गरेँ । ट्याक्सी ड्राइभर दयालु परेछन्, उनले भाडा पनि मागेनन्। आपत्का बेला यस्ता व्यक्ति भेटिनु हाम्रो भाग्य नै हो।
यति ठूलो दुर्घटनामा परियो, तर परिवारमा खबर गर्न भने समस्या पर्यो। धरहरा चढ्नुअघि मैले मोबाइल सेट लकरमा राखेकी थिएँ। अहिले पनि त्यो लकरमै छ। धरहराको टुप्पाबाट खसेर बाँच्न सफल बबिता सेढाई परिवारका साथ। तस्बिरस् अन्नपूर्ण
अस्पतालबाट साथीहरूले ल्यान्डलाइन फोनबाट अंकल (शिवराज) लाई फोन गरेर जानकारी दिएछन्। यता अंकललाई पनि समस्या, उहाँले मलाई फोन गर्नुहुन्छ, सेट मेरो हातमा छैन।
ग्रिन सिटी अस्पताल पुगेपछि हाम्रो ड्रेसिङ भयो। किशोरले दुईपटक बान्ता गरेपछि उनको टाउकोमा समस्या भएको अनुमान गरियो। उनको तत्कालै सिटी स्क्यान गर्नुपर्ने भयो। उनको अभिभावकलाई जानकारी गराएर उनलाई सिटी स्क्यानका लागि ॐ अस्पतालतिर लगियो, मचाहिँ ट्याक्सी चढेर तिलगंगातिर लागेँ, आँखा जचाउन। एउटा ठूलो दुर्घटनामा परेको भन्दा पनि मेरो एउटा आँखा गुम्यो भन्ने पीर परेको थियो। आँखा ठीक छ भन्ने थाहा पाएपछि ज्यादै खुसी लाग्यो।
‘
पेनकिलर खाइसकेकाले ममा पीडा त्यति महसुस भइरहेको थिएन। तिलगंगाबाट ग्रिन सिटी आउँदा एउटा प्राइभेट गाडीलाई अनुरोध गरेँ। त्यही लिफ्ट लिएर ग्रिन सिटी आइपुगेँ। अंकल शिवराज र मामा चन्द्रकान्त ग्रिन सिटीमा आइसक्नुभएको रहेछ। मेरो सिटी स्क्यान गर्नुपर्ने भएकाले बाँसबारीस्थित न्युरो अस्पताल जानुपर्ने भयो।
मैले त अंकल वा मामाको मोटरसाइकलमा चढेर न्युरो अस्पताल जाने विचार गरेकी थिएँ। तर डाक्टरहरूले कराउँदै भन्नुभयो, ‘मोटरसाइकलमा नजाऊ, इन्फेक्सन हुन्छ।’ त्यतिखेरै बिरामी बोकेर एउटा ट्याक्सी ग्रिन सीटी आइपुग्यो। मामाले ट्याक्सी ड्राइभरलाई आग्रह गर्दा ट्याक्सी ड्राइभर सहजै हामीलाई सहयोग गर्न तत्पर भए। उनले भने, ‘आज म भाडाबापत पैसाको कुरा गर्दिनँ, जति दिन चाहनुहुन्छ त्यति दिनुस्। म यो विपत्का बेला यति दिनुस्, उति दिनुस् केही भन्दिनँ।’
ड्राइभरको कुरा सुनेर हामी चकित पर्यौँ। आजभोलि सामान्य अवस्थामा त ट्याक्सी ड्राइभरहरू मिटर चलाउन चाहँदैनन् र सक्दो बार्गे्निङ गरेर सेवाग्राहीलाई लुट्न चाहन्छन्। मेरो जुन अवस्था थियो, त्यो अवस्थामा हामी उनले जति भन्यो, त्यति पैसा तिर्न तयार थियौँ । आखिर तीन सय २० रुपैयाँ भाडा उनले खुसीसाथ बुझे । ती ड्राइभर दाइको जय होस्।
न्युरोबाट फर्कंदा म अंकलको मोटरसाइकलमै आएँ। न्युरोमा पनि भीड भएको र झट्ट हेर्दा मेरो अवस्था सामान्य भएकोले न्युरोमा सिटी स्क्यान सम्भव भएन। भूकम्प आएको यतिका दिनसम्म पनि सिटी स्क्यान गर्न पाइएको छैन। तर मेरो निधारमा सामान्य चोट लागेकाले सिटी स्क्यान त गर्नै पर्छ। जहाँसम्म लाग्छ, मेरो टाउकोको अवस्था सामान्य छ।
म अब्जर्भेसनका लागि एक रात मात्रै अस्पतालमा बस्न पर्यो। म आफैं नर्स भएकीले आफै औषधि खान सकिहाल्छु। अहिले घरमै आराम गरिरहेकी छु। धरहरा ढल्यो, त्यहाँ चढ्ने धेरै व्यक्ति बितेको समाचार सुनियो । त्यो दुर्घटनामा परेर पुनर्जीवन पाउने थोरै भाग्यमानीमध्येकी एक हुँ म र मेरो साथी किशोर।
भूकम्प आउनुअघि त्यहाँ रमाउँदै फोटो खिच्नेहरु थुप्रै थिए। धेरै जसो बालबालिका थिए। जब धरहरा ढल्दै थियो, ठूलो कोलाहल मच्चिदै गरेको सुनियो। म उता धरहराबाट खसेर उपचारका लागि दौडधुप गरिरहेकी थिएँ, यता हजुरबा, अंकल, आन्टीहरू स्वयम्भू र धरहरा ढलेको विषयमा छलफल गरिरहनुभएको रहेछ।
अंकलको घरबाट हेर्दा स्वयम्भू र धरहरा स्पष्ट देखिन्छ। स्वयम्भूबाट फुंग धुलो उडेकाले त्यो भत्कियो भनेर उहाँहरूले चर्चा गर्नुभएछ। उता धरहरा पनि छैन। धरहराको विषयमा कुरा गर्दा हजुरबाले भन्नुभएछ, ‘त्यो धरहराको विषयमा चिन्ता नगर न, त्यो त सरकारले बनाइहाल्छ नि। बरु अरूहरूको के कस्तो हालत भयो, त्यसबारेमा चाहिँ चिन्ता गर।’ तर म चाहिँ त्यही धरहराको टुप्पाबाट खस्दा पनि कुशल थिएँ।
अहिले यस्तो लागिरहेछ, म बाँचेँ। मेरा साथी पनि बाँचे। खुसी छु। लाग्दै छ, काल नआई नमरिने रहेछ। अहिले मैले पुनर्जीवन पाएकीमा मलाई र मेरो परिवारका सदस्यलाई बधाईको ओइरो लागिरहेछ । बधाई दिनुहुने सबैलाई हार्दिक धन्यवाद !
प्रस्तुति: राजकुमार दिक्पाल/कीर्तन अधिकारी
अन्नपूर्ण दैनिक (२०७२ बैशाख १६) बाट ।
प्योङ्गयाङ्ग : उत्तर कोरियाले सबम्यारिन युद्धपोतबाट प्रहार गर्न सकिने शक्तिशाली जल क्षेप्यास्त्र अण्डर वाटर ब्यालिस्टीक मिसाइल को सफल परीक्षण गरेको छ ।
उत्तर कोरियाली सर्वोच्च नेता किम जोङ्ग उनले उक्त क्षेप्यास्त्रको प्रथम परीक्षण गरेको यहाँको आधिकारिक समाचार समिति कोसिएनएले जनाएको छ ।
पानी मुन्तिर निकै लामो दूरीसम्म अत्यन्त तेजगतिका साथ जाने, आकाशमा पनि तेज गतिमा ठाडो सिधा भरटिकल गई लक्ष्यमा प्रहार गर्नसक्ने अत्यन्त शक्तिशाली बहुउद्देशयीय क्षेप्यास्त्रको कार्यसम्पादन सुनिश्चित गर्न उक्त परीक्षण गरिएको सर्वोच्च नेता किमले सो समाचार समितिलाई बताएका छन् ।
उत्तर कोरिया यस्ता विभिन्न खाले शक्तिशाली सामरिक हातहतियार उत्पादन गर्नु क्षमता राख्दछ भनि प्रमाणित गर्न पनि सो परीक्षण गरेको जनाइएको छ ।
साथै मुलुकको जलसेनाको सामरिक शक्तिमा प्रचुरविकास गर्न एवम् परिआएमा दक्षिण कोरिया उच्च प्रवृति युक्त अत्याधुनिक वा संयुक्त राज्य अमेरिका समर्थित शक्तिहरु विरुद्ध आणविक युद्धका लागि चुनौति दिन समेत क्षेप्यास्त्र सक्षम रहेको समेत किमले दावी गरे । रासस/सिन्ह्वा
काठमाडौं, वैशाख १२ – नेपाली सेनाले भूकम्पबाट भत्किएको घरमा पुरिएर २२ घण्टापछि उद्दार गरिएका भक्तपुरका सोनिस अवाललाई पढाउने भएको छ ।
भूकम्प गएको वर्ष दिन पुगेको सन्दर्भमा प्रधान सेनापति राजेन्द्र क्षत्रीले भक्तपुर मुलढोकाका डेढ वर्षका अवालको परिवारसँग भेट गरी उनलाई सैनिक विद्यालयमा पढाउने प्रतिवद्धता जनाउनु भएको हो । 
पोहोर भूकम्पबाट भत्किएको घरमा पुरिँदा उनी ५ महिनाका थिए । भूकम्पको समयमा घरभित्रको भग्नावशेषभित्र लामो समयसम्म रहँदासमेत चमत्कारिक रुपमा जीवित रही नेपाली सेनाको अथक प्रयासबाट उद्दार गरिएका सोनिस अवाललाई शैक्षिक वृत्ति प्रदान गर्न पाउँदा गौरव लागेको नेपाली सेनाले जनाएको छ ।
अख्तियारको नियन्त्रणमा रहेका पत्रकार कनकमणि दीक्षितलाई १२ वैशाख बिहान मुटुको परीक्षण (इसीजी) का लागि वीरअस्पतालको ‘ल्याव’मा लगिंदै ।
अख्तियार दुरुपयोग अनुसन्धान आयोगले पत्रकार कनकमणि दीक्षितलाई अनुसन्धानका लागि थप समय हिरासतमा राख्न ‘म्याद थप’ का लागि विशेष अदालत, काठमाडौंमा निवेदन दर्ता गराएको छ ।
अब केही बेरमै म्याद थप सम्बन्धी निवेदन उपर अदालतमा सुनुवाई शुरु हुँदैछ । अख्तियारका तर्फबाट सरकारी वकिल र अख्तियारका वकिलहरुले बहस गर्दैछन् भने दीक्षितका तर्फबाट अधिवक्ताहरु सतिसकृष्ण खरेल, शम्भू थापा, गोविन्द वन्दी लगायतले बहस गर्दैछन् ।
दीक्षितको स्वास्थ्य अवस्थामा सुधार नभएको र उनलाई निरन्तरको चिकित्सकको निगरानीमा राखिरहनुपर्ने भएपछि अदालतमा उपस्थित गराइएको छैन ।
दीक्षितको वीर अस्पतालमा उपचार भइरहेको छ । वीरका निर्देशक स्वयम् प्रकाश पण्डितका अनुसार दीक्षितलाई उच्च रक्तचापका साथै मुटुमा समस्या देखिएको छ भने छातीमा इन्फेक्सन् छ । उनलाई चिकित्सकको निरन्तर निगरानीमा राखिरहनु जरुरी छ ।
नरेश ज्ञवाली
बारपाक : केही समय अघिदेखि हामी उनको पसलमा बसिरहेका छौं। हामीतर्फ कसैको ध्यान जान सकिरहेको छैन। मानौं हामी उपेक्षित हौं। आफैँमा गफिँदै हामी भूकम्पले दिएका साइड इफेक्टस बारे कनिकुथी चर्चा गरिरहेका छौं।
… तर उनी हामीलाई देखे पनि नदेखे जस्तो पो गर्छन! कथित सभ्य मानिसको परिचय दिँदै हामी उनको काममा बाधा पार्न चाहन्नौं भन्ने सन्देश नजानिँदो ढंगले दिइरहेका छौं। आखिर हामी पनि त काठमाडौंबाट न आएको हो। केहीछिन पछि उनी आउँछन्।
उनको आगमन कुनै फिल्मको सौम्य, सुशील, जादुगरी भद्र नायकको जस्तो नभइ सामान्य मध्यमवर्गीय नेपाली गाउँलेको जस्तै छ। तर, उनको बोली फिल्मको भन्दा फरक शैली, जोश र आत्मविश्वासका साथ प्रकट हुन्छ। आखिर यो फिल्म नै कहाँ हो र ? उनले पहेँलो टिसर्टमाथि रातो बाहुला भएको ज्याकेट लगाएका छन्। देब्रे हातमा बाध्ने घडी दाहिने हातमा बाँधेका छन्।
निकै बेरपछि भान्साबाट हामी भएतिर उनले पाइला चाले। पाइला के चाले उनले आउना साथ शब्दका ‘फायर’ नै खोले– ‘तपाईँलाई भनेर के हुन्छ? हाम्रो दुःखमा डलरको खेती गर्ने हो तपाईँहरुले। मेरो आजसम्म झण्डै ३ सय जतिले अन्तर्रवार्ता र फोटो खिचिसके होलान्। कतिले त यसो गर्नुस् उसो गर्नुस् भनेर अभिनय गर्नै लगाएर भिडोयो र फोटो समेत खिचे। तर हामीले पाउने केही पनि होइन… खोई मैले केही पाइन।’
बारपाक बसपार्कले बजारको बीचमा केही जमिन ओगटेको छ। वरिपरि अन्य बसपार्कहरुमा जस्तै पसल तथा होटलहरु छन्। बसपार्क – जहाँ फाट्टफुट्ट मात्र सार्वजनिक गाडीहरु बिसाइ रहेका हुन्छन्। अधिकांश समय निजी तथा एनजीओ/आईएनजीओका ल्यान्डक्रुजर, पजेरो र स्कारपिओहरु यात्रुहरुलाई जिस्काउँदै बसपार्कमै उभिरहेका हुन्छन्।
बसपार्कको उत्तरतर्फको एउटा घरमा सानो बोर्डमा ओविना होटल लेखिएको छ। हामीमाथि शब्दको फायर खोल्ने ओविना होटलका सञ्चालक नै हुन्। उनले भूकम्पमा परेर आफ्नो देब्रे हात गुमाए। हात त गुमाए तर हरेस गुमाएनन्। उनको नाम हो– सुकराम गुरुङ।
सुकरामले झण्डै ३५ मिनट धाराप्रवाह बोले। उनको बोलीमा पीडा मिसिएको आक्रोश थियो। जुन आक्रोशमा पहिलै घिउ थपिसकिएको थियो। मैले एक शब्द बोलिनँ। टाउको हल्लाएर उनको कुरामा सहमति जनाएँ। भूकम्पले बारपाकीका घरहरु भत्काएपछि पत्रकार तथा एनजीओ/आईएनजीओका नाम धारण गरेका‘जिनिस’हरुले उनीहरुको भावना भत्काएको सहजै बुझ्न सकिन्थ्यो।
उनको आक्रोशलाई हामीले ‘सोमत नभएको’ पसलेको रुपमा बुझ्ने वा हामीले गरेको व्यवहारको प्रतिउत्तर? खुट्याउन सकिरहेको थिइनँ। हामीले हाम्रो समाचारका लागि र एनजीओकर्मीहरुले आफ्नो प्रतिवेदनका लागि उनीहरुलाई नराम्रो गरी गिजोलेका थिए जसको परिणाम थियो – उनको आक्रोश।
सुकराम गुरुङ वैशाख १२ गतेको भूकम्पमा दिउँसो १२ देखि साँझ ६ बजेसम्म भग्नावशेषहरुमा थिचिए। भग्नावशेषहरुबाट निस्कन उनले के नै पो गरेनन् र?त्यो ६ घण्टा उनका लागि जीवनको सबै भन्दा लामो र संघर्षमयी समय थियो।
‘निस्कन भनेर हातले बल लगाएँ, दाँतले ढुँङ्गा टोकेँ, बारम्बार टाउको माथिपट्टि ठोकी रहेँ तर मेरो केही चलेन,’ उनले आफू थिचिएको पल सम्झिए।
उनले न त्यसबेला हरेस खाए न आज खाएका छन्। भन्छन्– ‘मलाई खोज्न मेरा आफन्तहरु आउँछन भन्ने मलाई पूर्ण विश्वास थियो। पछि मलाई उद्धार गरियो। म उहाँहरुलाई कहिल्यै भुल्न सक्दिन।’
त्यस्तो आक्रोशको फरक शैली हामीले उनलाई भेट्नु अघि लाप्राक गुप्सी पाखामा महसुस गरिसकेका थियौँ। बारपाकदेखि पाँच घण्टा लगाएर २७ सय मिटर उचाईमा रहेको लाप्राक पुग्दा दिनको ३ बजिसकेको थियो। लाप्राक पुगेर केही स्थानीयसँग भेट्ने कुरा चल्दै गर्दा हामीलाई गाउँका समाजसेवी मारसिंह गुरुङलाई भेट्न सुझाइयो।
पछि मारसिंह नै हामीलाई खोज्दै आइपुगे। हामी नजिक आउँदै उनले भने– ‘तपाईँहरु को हो र कहाँबाट आउनु भएको ?’ हामीले आफ्नो कथित परिचय दियौँ। उनले मुख खुम्च्याउँदै फुसफुसाए ‘पत्रकार’। उनी कुरा गर्ने मनोभावमै देखिएनन्। तर अर्को दिन छुट्टिने बेलामा पत्रकार भनेपछि हिजो किन मुख खुम्च्याउनु भएको भनेर जिज्ञासा राख्दा उनले भने– ‘कति भन्नु पत्रकारलाई,सञ्चार राज्यको चौथो अंग भएर पनि हाम्रा लागि केही गर्दैनन्।’
मारसिंह र सुकराम यो देशका ती प्रतिनिधि पात्र हुन् जसले सञ्चारमाध्यमलाई नियालिरहेका छन् र उनीसँग नियमित साक्षात्कार गरिरहेका छन्। उनको व्यवहारले के हामीले आफैसँग सात्क्षात्कार गर्न सकेका छौं भन्ने प्रश्न मनमा उठिरहेको थियो।
सुकराम बारपाकमा होटेल चलाएर आफ्नो चार जनाको परिवारको भरण पोषणमा लागेका छन् भने मारसिंह भारतीय सेनाबाट सेवानिवृत्त भए लगत्तै गाउँमा आएर समाजसेवामा जुटेका। ती दुवै ‘आफ्नो पसिनामा बाँच्नु पर्छ’भन्छन्। मारसिंह आफ्नो पेन्सन समाजसेवामा लगाउँछन्। सुकराम आफ्नो सन्तानलाई असल मान्छे बन्ने प्रेरणा दिइरहन्छन्।
भग्नावशेषमा थिचिएर आफ्नो हात गुमाएका सुकरामले आफ्नो उपचारमा मात्र ४ लाख रुपैयाँ खर्च गरे। होटेलमै उनीसँगै बस्दै गरेका उनका जेठा दाइले पनि भाइको उपचारमा खर्च भएको रकम राज्यले दिन नसकेको गुनासो पोखे। तर सुकराम भने राज्यले आफूलाई व्यवसाय गर्न ऋण देओस् भन्ने चाहन्छन्।
‘सरकारले भूकम्पमा परेकाहरुलाई घर बनाउन २ लाख दिने भएको छ भन्ने सुनेको छु। तर, म भन्छु २ लाख दिनु भन्दा राज्यले हामी जस्तालाई व्याजमा अथवा निरव्याजे पैसा व्यवसाय गर्न देओस्। किनभने घरले खान र परिवार पाल्न दिने होइन व्यवसायले त बस्न र खान दुवै दिन्छ,’ सुकरामले सुनाए।
पाँच भाइमध्येका सुकराम साहिला हुन्। सबै जसो भाइहरु विदेशमा छन्। जेठा दाइमात्र भर्खर इराकबाट बारपाक आइपुगेका छन्। उनले भूकम्पले भत्काएको घरहरु सबै भाइले झण्डै झण्डै पूरा गर्न आँटिसके। तर साहिला सुकरामको नै कुनै टुङ्गो लाग्न सकेको छैन। त्यसमाथि हात नै गुमाएपछि उनलाई ससुरालीले पाल्ने पनि बताएका थिए। तर सुकरामले मानेनन् र आफ्नो होटेल खोले रु – ४ लाख ऋणमा।
होटेलका अधिकांश काम उनी आफैँ गर्छन्। उनलाई सघाउन उनकी पत्नी मायादेवी सक्रिय रहन्छिन्। ‘हामी ठूला मान्छे होइन हेर्नुस्। त्यसैले आफ्नो सबै काम आफैँ गर्नुपर्ने हुन्छ,’ साहिला सुकरामले थपे। केही समय अघि फायर खोलेका उनले सफ्ट लाइन लिए। फायरलाई संवादमा झारे। ‘अब तपाईँ मेरो कुरा टिप्न र छाप्न सक्नु हुन्छ,’ एकाएक उनले भने।
किन त?
प्रश्नमा उनले भने– ‘हेर्नुस् यति मान्छे आउँछन कि उनीहरुले मसँग गरेको कुरा के गर्छन भन्ने पनि थाहा हुँदैन। उनीहरुले मेरो नाम र दुःख बेचेर पैसा कमाउँछन्। हामीलाई केही पनि हुँदैन।’ भूकम्पले अतिप्रभावित ती क्षेत्रका जनताले राहत नपाएको पनि होइन। धेरै भन्दा धेरै राहतको आशा नगरेको पनि होइन। तर यतिले मात्रै राज्य सक्रिय छ भन्न नसकिने रहेछ।
भूकम्पले थिलोथिलो पारेको गाउँमा राज्य निदाएको र आइएनजीओ मौलाएको छ। राज्यका निकायहरुबीच आफैँमा विवाद छ। चाहे त्यो जस लिने होड होस् अथवा कसको निर्देशन कस्ले पालना गर्ने भन्नेमा होस्। यस्ता अनेकौ समस्या देखिन्छन्। तर डोनरहरु विभिन्न नाममा जरा गाड्न तल्लिन छन्।
सयौं–हजारौंको संख्यामा पुग्ने डोनरका एजेन्टहरुले गाउँलेलाई सहयोग नगरेको पनि होइन। तर तिनले तयार पार्ने रिपोर्ट पेपरको मारमा त्यहाँका जनता परेनन् भन्न गारो छ। सञ्चारकर्मीले तयार पार्ने रिपोर्ट र आइएनजीओजले तयार पार्ने रिपोर्टको प्रकृति र त्यसको उद्देश्य के? जनताले कसरी थाहा पाउने? प्रश्नावली कस्तो तयार पार्ने र कुन अवस्थामा कस्तो प्रश्न सोध्ने कसले कसलाई भन्ने/सिकाउने ?
शायद यो प्रयोगशाला हो। यहाँ प्रयोगहरुलाई जायज ठहर्याइन्छ। त्यसैले यसको चिता धेरैलाई छैन्। म पनि त्यसै भित्र पर्छु होला।
ज्ञवाली स्वतन्त्र पत्रकार हुन्।
काठमाडौं । एक किलो अवैध सुनसहित सिन्दुपाल्चोकका उमेस सेवा काठमाडौंबाट पक्राउ परेका छन् । भन्सार छलेर ल्याएको सुनसहित सेवालाई महानगरीय प्रहरी वृत्त बौद्धको प्रहरी टोलीले आइतबार राती चावहिलबाट नियन्त्रणमा लिएको हो ।
बा७२प २३ नम्बरको मोटरसाइकलमा सवार सेवालाई एक किलो सुनसहित पक्राउ गरिएको प्रहरी वृत्त बौद्धका प्रमुख डीएसपी बिपिन रेग्मीले जानकारी दिए । पक्राउ परेका सेवालाई हिरासतमा राखि थप अनुसन्धान थालेको प्रहरीले जनाएको छ ।
काठमाडौंं : २०७२ वैशाख १२ गते विनाशकारी भूकम्प गएको आज एक वर्ष पुगेको छ । वैशाख १२ गते ११ बजेर ५६ मिनेटमा ७.६ रेक्टर स्केलको भूकम्प गएको थियो । त्यसपछि वैशाख २९ गते गएको अर्को शक्तिशाली भूकम्प र त्यसपछि गएका परकम्पले ८ हजार ७९० जनाको ज्यान लियो । २२ हजार बढी घाइते भए ।
भूकम्प गएको वर्ष दिन बित्दा पनि पुनर्निर्माणको कामले गति लिन सकेको छैन । भूकम्पपीडितहरू अझै टहरामै छन् । भूकम्पपछिको पुनर्निर्माणका लागि पुनर्निर्माण प्राधिकरण गठन त भयो । तर, दलगत स्वार्थ टकराउँदा प्राधिकरणले काम गर्ला भन्ने विश्वास जनतामा जाग्न सकेको छैन ।
हेर्नुहोस् एक बर्ष अघि आजकै दिन गएको शक्तिशााली भूकम्प पछिका २५ तस्विर :
बर्ष २०७२ को आगमन संगै बैशाख बाह्रमा आएको भुकम्पमा परी थुप्रैले आफन्तलाइ गुमाए । अहीले भुकम्प आएको पनि एक बर्ष बितिसकेको छ तथापि भुकम्पको पराकम्पन आउने क्रम भने अझै पनि जारी नै रहेको छ । थुपै्र मन देखी भौतिक सम्पत्ती सम्मलाइ तहस नहस गर्ने गरी आएको भुकम्पको नेपाली फिल्म क्षेत्रमा कस्तो प्रभाब रह्यो र कलाकर्मीको भुकम्प पछिको सक्रीयताको बारेमा हामी चर्चा गर्न लागि रहेका छौ ।
गत बर्षको बैशाख बाह्रको भुकम्पको कारण त्यस ताका प्रदर्शनको तयारीमा रहेका थुप्रै फिल्महरुको प्रदर्शनमा नराम्रो प्रभाब पर्यो । सबैभन्दा ठुलो घाटा बैशाख ११मा रीलिज भएको फिल्म रेशम फिलिलिले बेहोर्नु पर्यो । गितको कारण चर्चामा रहेको फिल्मले शुक्रबारको बिजनेशबाट राम्रो आम्दानी गरेको पनि थियो ।तर शनिबार पछि फिल्म चल्ने बाताबरण नै रहेन । पछि फिल्मलाइ भदौ ११मा रीलिज गरीए पनि दर्शकको आकर्शण बैशाख बाह्रमा जत्तीको देखीयन ।
बैशाख देखी शूरु भएको त्रासको बाताबरणको कारण भदौ नलागि कन फिल्मका निर्माताहरुले फिल्म प्रदर्शनको लागि आट गर्न पनि सकेनन ।धेरै फिल्महरुका शुटिङहरु पनि प्रभाबित भए ।भुकम्प गए पछि आपसि सहयोगको भाबना चाही निकै बडेको देखीयो ।कला कर्मीले पनि यही भाबना बोकेर थुप्रै सामाजिक कार्यमा अग्रसरता देखाएको देखीयो ।
आ आफ्नो स्तर बाट जे गर्न सकिन्छ त्यही गर्न कलाकर्मीहरु कम्मर कसर लागि परेका थिए ।पिडितको सहयोगको लागि नेता र हास्य कलाकारको फुलबल म्याच देखी लियर थुप्रै देशमा कार्यक्रमहरुको आयोजना गर्दै पिडितको सहयोगको लागि आर्थिक सहयोग संकलन को प्रयास गरीए ।
नायिका कट्रिना कैफ र नायक रणवीर कपुरको प्रेम असफल भएपछि अहिले यसको असर एक चलचित्रलाई पनि परिरहेको छ । २ बर्षदेखि छायांकनमा रहेको चलचित्र ‘जग्गा जासुस’को काम यी दुइको कारणले गर्दा सुस्त गतीमा अगाडि बढेको छ । धेरैलाई त लाग्न थालेको छ अब यो चलचित्र रिलिज हुँदैन ।
रणवीर र कट्रिनाको व्रेकअपको असर चलचित्रको छायांकनमा पनि परेपछि यसको निर्माणपक्ष रिसाएको छ । भारतीय मिडियाका अनुसार नायिका कैफलाई आफ्नो सेड्यूल अनुसार काम गर्न निर्माणपक्षले चेतावनी दिएको छ ।
यदि, त्यस्तो गर्न सकिदैन भने चलचित्र छायांकनका क्रममा कटि्रनाका कारण हुने क्षती पनि तिर्न चेतावनी दिइएको छ । रणवीर र कट्रिनाको प्रेम असफल भएपछि चलचित्र ‘जग्गा जासुस’को निर्माणपक्षले ठूलो रकम क्षती व्यहोरिसकेको छ।
बक्स अफिसमा चलचित्र हिट होस् या नहोस्, फेसबुकमा भने ब्लकबस्टर हुने गरेका छन् । निर्माता, कलाकार, निर्देशकहरु आफू हिट भएको देखाउनका लागि फेसबुकमा दर्शको झुण्ड हाल्छन् र भन्छन्-‘दर्शकको माया र साथले उत्साहित छु ।’
पछिल्ला केही महिनालाई हेर्ने हो भने धेरै नेपाली चलचित्र फेसबुकमा हिट हुन थालेका छन् । चलचित्र चलेको ३ महिनापछि जतिबेला निर्माताले हिसाब गर्छन्, त्यतीबेला मात्र थाहा हुन्छ, गोजीमा कती दाम आउने रहेछ ।
धेरैजसो निर्माता, कलाकार, निर्देशकको फेसबुकमा अहिले गोपिकृष्ण र अष्टनारायण हलको तस्बिर देखिन्छ । यो भन्दा बाहेकका हलमा गएर कसैले पनि दर्शक चलचित्र हेर्न आए भनेर फेसबुकमा फोटो हालेको देखिदैन ।
सबैलाई थाहा छ, गोपिमा ७ वटा पर्दा छ भने अष्टनारायणमा ४ वटा पर्दा छ । जसमा हिन्दी, नेपाली गरेर केही चलचित्र लागेका छन् । यसको अर्थ स्पष्ट छ कि, यी हलमा चलचित्र हेर्न आउने दर्शक एउटा मात्र चलचित्रका होइनन् ।
७ वटा पर्दामा चलचित्र हेर्न शनिबार आउने दर्शकको भीड गोपिमा लाग्नु कुनै नौलो कुरा होइन । ती सबै दर्शकलाई मेरो भन्दै फेसबुकमा तस्बिर पोष्ट गर्ने र चलचित्र हिट भएको भन्दै मनको लड्डु खाने निर्माता, कलाकार र निर्देशक बढ्दै गएका छन् ।
झन्, हिजोआज त दर्शकले कलाकारलाई बोक्ने, हुटिङ गर्ने र ती तस्बिर फेसबुकमा राखेर आफू स्टार भएको कल्पना गर्नेहरुको संख्या पनि बढ्दै गएको छ । केही चलचित्रले भने गजबकै व्यापार पनि गरेका छन् । कुनै चलचित्र ७ वटा पर्दा भएको गोपिमा ५ वटा पर्दामा समेत चल्ने गरेका छन् । तर, धेरैजसो चलचित्रका निर्माताले यी दुई हलको तस्बिर खिचेर चलचित्र चलेको हल्ला पिटाएको देखिन्छ ।
अझ केही निर्माता त थोरै दर्शकको समुह खिचेर चलचित्रको व्यापारबाट सन्तुष्ट रहेको समेत बताउन पछि पर्दैनन् ।
१२ वैशाख, काठमाडौं । शुल्क निर्धारण मापदण्ड निर्देशिका कार्यान्वयन नगर्ने निजी विद्यालयहरुलाई आफैले कारबाही गर्ने अखिल क्रान्तिकारीले चेतावनी दिएको छ ।
निजी विद्यालय सञ्चालकहरुले निर्देशिका कार्यान्वयन गर्न आनाकानी गरिरहेका बेला क्रान्तिकारीले क्रियात्मक आन्दोलनमा उत्रने र कारबाही गर्ने चेतावनी दिएको हो ।
क्रान्तिकारी अध्यक्ष रमेश मल्लले भने, ‘विद्यार्थी आन्दोलनको जगमा लामो संघर्षपछि सरकारले निजी विद्यालय शुल्क निर्धारण मापदण्ड निर्देशिका बनायो । तर निजी विद्यालयको दवावमा यसलाई कार्यान्वयन गर्न सरकारले खुट्टा कमायो । यो कार्यान्वयन नगरिए हामी क्रियात्मक आन्दोलनमा उत्रन वाध्य हुनेछौं । निर्देशिका नमान्ने विद्यालयलाई हामी आफै कार्वाही गर्नेछौं ।’
शिक्षा विभागले हालै नयाँ निर्देशिका जारी गरेको छ । विशेष गरी भूकम्प प्रतिरोधी विद्यालय भवन बनाउनुपर्ने र शुल्क अभिभावकहरुबाट अनुमोदन गराउनुपर्ने प्रावधानप्रति विद्यालय सञ्चालकहरुको आपत्ती छ ।
निजी विद्यालय सञ्चालकहरुले आफूखुसी निर्देशिका बनाइएको भन्दै त्यसलाई नमान्ने बताउँदै आएका छन् । निर्देशिका नियमावलीको शुल्क सम्वन्धि प्रावधान विपरित रहेको उनीहरुको तर्क छ ।
एन प्याब्सनका अध्यक्ष कर्णबहादुर शाही भन्छन्, ‘शिक्षा विभागले जारी गरेको निर्देशिकामा अधिकांश विषयमा हाम्रो सहमति रहेपनि शुल्क सम्वन्धि विषयमा असहमति छ । किनकी यो निर्देशिका नियमावलीको शुल्क सम्वन्धि प्रावधान विपरित छ । विद्यालय चल्नै नसक्ने अवस्थामा निर्देशिका मान्न सक्दैनौं ।’
सरकार आफैले बनाएको निर्देशिका आफै कार्यान्वयन गराउन सकिरहेको छैन । तर, शिक्षा विभागका अधिकारीहरुले निर्देशिका कार्यान्वयन गराएरै छाड्ने दाबी गरेका छन् ।
शिक्षा विभागका निर्देशक बैकुण्ठ अर्यालले भने, ‘शुल्क सम्वन्धि निर्देशिका मान्दिन भन्न पाइँदैन । यो कार्यान्वयन हुन्छ ।’
निर्देशिका बनाउने सबै प्रकृयामा भाग लिने तर जारी भएपछि मान्दिन भन्ने प्याब्सन र एनप्याब्सनको कुरा आफैंमा अप्रत्याशित र अशोभनीय रहेको उनले बताए ।
‘भूकम्प प्रतिरोधी विद्यालय बनाऊ भन्दा मान्दिन भन्नुलाई कसरी जायज मान्न सकिन्छ ?’ निर्देशक अर्यालले प्रश्न गर्दै भने, ‘राज्यको नियम कानुन मान्दैनौं भन्नेलाई हामीले कार्बाही गर्नेछौं ।’
काठमाडौँ, सभामुख ओनसरी घर्तीले संविधानअनुसार जेठ १५ गतेभित्र बजेट ल्याउनुपर्ने हुँदा चाँडोभन्दा चाँडो संसद् अधिवेशन आह्वान गरिने बताउनुएको छ ।
नेपाल र बेलायतबीच दौत्य सम्बन्ध कायम भएको २०० वर्ष पुगेका अवसरमा बेलायत जानुभएका सभामुख ओनसरी घर्तीले आज स्वदेश फिर्ता भएपछि त्रिभुवन अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलमा पत्रकारसँग कुरा गर्दै अब संसद् नियमावलीको काम पनि टुङ्ग््याइने जानकारी दिनुभयो ।
बेलायती संसद्को औपचारिक निमन्त्रणमा सात सदस्यीय नेपाली संसदीय प्रतिनिधिमण्डलको नेतृत्व गर्दै उहाँ यही वैशाख ४ गते त्यसतर्फ प्रस्थान गर्नुभएको थियो ।
प्रतिनिधिमण्डलले नेपाल र बेलायत सम्बन्धका साथसाथै त्यहाँका संसदीय प्रणाली, संसदीय अभ्यास, संरचनाको अवलोकन र त्यहाँको एउटा प्रान्त उत्तरी आयरल्यान्डको पनि भ्रमण गरेको थियो ।
प्रतिनिधिमण्डलमा प्रमुख सचेतकहरु नेपाली काँग्रेसका चीनकाजी श्रेष्ठ, नेकपा ९एमाले०का भानुभक्त ढकाल, एकीकृत नेकपा ९माओवादी०का हितराज पाण्डे र राष्ट्रिय प्रजातन्त्र पार्टीका दिलनाथ गिरीका साथै संसद् सचिवालयका महासचिव मनोहरप्रसाद भट्टराई र सचिव मुकुन्दप्रसाद शर्मा पनि रहनुभएको थियो । रासस
१२ वैशाख, काठमाडौं। युरोपेली सङ्घ (इयु)ले भूकम्पपछिको पुनःस्थापना तथा पुनर्निर्माणका लागि नेपाललाई ११ अर्ब ६८ करोड ५० लाख रूपैयाँ अनुदान सहयोग उपलब्ध गराउने भएको छ ।
इयुले सरकारलाई ११ अर्ब नौ करोड ५० लाख रूपैयाँ ‘बजेटरी’ सहयोग तथा ५९ करोड रूपैयाँ प्राविधिक सहयोग गर्नेसम्बन्धी सम्झौतामा हस्ताक्षर भयो ।
अर्थ मन्त्रालयमा अाइतबार भएको कार्यक्रममा नेपालका लागि इयुको प्रतिनिधिमण्डलका राजदूत रिन्चे टिरिङ र मन्त्रालयका सचिव लोकदर्शन रेग्मीले सो सहयोगसम्बन्धी सम्झौतामा हस्ताक्षर गरे ।
नेपालको पुनर्निर्माणका लागि अन्तर्राष्ट्रिय सहयोग जुटाउन गत वर्ष भएको अन्तर्राष्ट्रिय सम्मेलनमा इयुले उक्त रकम उपलब्ध गराउने प्रतिबद्धता व्यक्त गरेको थियो ।
प्राविधिक सहायता अन्तर्गत उपलब्ध हुने रकम सार्वजनिक वित्त व्यवस्थापन, पारदर्शिता र जवाफदेहिता सुदृढ गर्न उपयोग गरिनेछ । सार्वजनिक वित्त व्यवस्थापनसम्बन्धी काम आगामी सात वर्षसम्म सञ्चालन हुनेछ ।
भारत्तोलनका राष्ट्रिय खेलाडी लक्ष्मण रञ्जित एक वर्षदेखि भार उचाल्नबाट वञ्चित भएका छन् । गत वर्षको वैशाख ११ मा आएको भूकम्पले उनको खेल जीवन मात्र होइन, पारिवारिक जीवन पनि तहस-नहस बनाइदिएको छ ।
काष्ठमण्डपमा एकैसाथ रक्तदान गरिरहेका बेला लक्ष्मण, उनकी पत्नी र छोरा भूकम्पमा परेका थिए । काष्ठमण्डप भत्किएपछि बाबुछोरा जेनतेन बाँचे, तर श्रीमती निलू भने भग्नावशेषमा पुरिइन् । ४५ मिनेटसम्म छोरासहित भग्नावशेषमा च्यापिएका लक्ष्मणलाई उद्धारकर्मीले अस्पताल पुर्याए । उनका गोडाको तीनपटक अपरेसन भइसकेको छ ।
उनै पीडित लक्ष्मण भूकम्पको त्रासदीपूर्ण अनुभव यसरी सुनाउँछन्ः
मेरो बिहे ०६१ सालमा भएको हो । घर नजिकैकी निलू चित्रकारसँग कलिलै उमेरदेखि प्रेम थियो । परिवारबाट स्वीकृति हुने नदेखेपछि भगाएँ । त्यतिबेला २१ वर्षको मात्रै थिएँ । ०६५ सालमा हाम्रो छोरा भयो ।
निलू निम्बुस बहुउद्देश्यीय सहकारीमा काम गर्थिन् । छोरा स्कुल जान थालेको थियो । जीन्दगी राम्रैसँग बित्दै थियो । तर, ०७२ वैशाख १२ गते आएको भूकम्पले मेरो जीवनमा समेत ठूलो भूकम्प ल्याइदियो । निलू मबाट सँधैका लागि टाढा भइन् ।
रक्तदान गर्दागर्दै भूकम्प
शनिबार बिदाको दिन भएकाले म घरमै सुतिरहेको थिएँ । छोरो मसँगै थियो । निलूले काम गर्ने सहकारीले रक्तदान कार्यक्रमको आयोजना गरेको थियो, काष्टमण्डपमा ।’ उनी त्यतै थिइन् । बिहान ११ बजेतिर उनले मलाई फोन गरेर रक्तदान गर्न आउन भनिन् । छोरालाई लिएर म त्यहाँ पुगें । निलूले पहिलोपटक रक्तदान गर्न लागेकी थिइन् । म र उनले सँगै बसेर रक्तदान गर्ने भयौं । मैले दाहिने र उनले देब्रे हातबाट रक्तदान गर्दै थियौं । आधा जति भएको थियो, अचानक जमीन हल्लिन थाल्यो ।
सबै ‘भूइँचालो आयो’ भन्दै भाग्न थाले । रक्तदान गरिरहेका हामी श्रीमान-श्रीमती मात्र थियौं । डाक्टरले हामीलाई नआत्तिन भने । हामीले पाइप निकालेका थिएनौं । छोरो आर्यन डवलीमा खेलिरहेको थियो । भूकम्प आएपछि ऊ पनि आत्तिन थाल्यो ।
म हतार-हतार पाइप निकालेर छोरा भएतिर पुगेँ । छोरालाई सम्हालेर भाग्नमात्रै के लागेको थिएँ, पूरै काष्ठमण्डप ढल्यो । म पनि किचिएँ ।
६ वर्षको छोरालाई छातीमा च्यापेको थिएँ । मेरो एउटा खुट्टा च्यापिएको थियो । निकाल्न प्रयास गरेँ, तर सकिनँ । सानो-सानो भूकम्प आइरहेकै थियो । निलूकै अफिसमा काम गर्ने एक दिदीलाई मैले छोरालाई सुरक्षित स्थानमा लगिदिन आग्रह गरेँ । तर, उनले यति सदासयता पनि देखाइनन् । त्यत्तिकै भागिन् ।
म एउटा हातमा छोरो च्यापेर छट्पटाइरहेको थिएँ । करिव ४५ मिनेटपछि टोलका मानिसहरु उद्धारका लागि आए । ससुरा र साला पनि त्यही आए । परिवारका सदस्यले मेरो उद्धार गरेर वीर अस्पताल लगे ।
छोरा बचाएँ, श्रीमती गुमाएँ
हामी बाबु-छोराको त ज्यान जोगियो । तर, श्रीमतीको खोजखबर थिएन । उनलाई के भयो होला भनेर अत्याश लागिरहेको थियो । बेलुुका टोलका साथीहरु तथा खेलकुद परिषदका गुरुहरु आएर मलाई सान्त्वना दिन थाले । उनीहरुको अनुहार हेरेरै मैले लख काटेँ, मेरी श्रीमती यो संसारमा छैनन् ।
बेलुकी ५ बजेतिर मैले उनको मृत्यू भएको औपचारिक खबर पाएँ । मसँगै रक्तदान गरिरहेकी निलूलाई काष्ठमण्डपले निलेछ । उद्धार प्रक्रिया एकदमै ढीलो भएको थियो । काष्ठमण्डपबाट उनको शव अपरान्ह ४ बजेतिर मात्र निकालिएको रहेछ ।
निलू यो संसारमा नरहेको थाहा पाएपछि मैले आफूलाई सम्हाल्नै सकिनँ । उनको शव टिचिङ अस्पतालमा राखिएको रहेछ । मैले त्यही जान जिद्धी गरेँ ।
तर, मेरो दायाँ गोडाको नलीहाड भाँच्चिएको थियो । डाक्टरहरुले तुरुन्तै अपरेसन नगरे खुट्टा काट्नुपर्ने हुन सक्छ भनेका थिए । तर, मैले निलूलाई हेर्न टिचिङ जाने अड्डी लिएँ । अस्पतालमा घाइते र आफन्तहरुको रुवाबासी चलिरहेको थियो । अन्ततः एउटा एम्बुलेन्समा मलाई टिचिङ लगियो । टिचिङ अस्पतालको मूर्दाघरको छेउमै उनको शव राखिएको रहेछ । मैले निलूको शव हेरेँ । भक्कानो फुट्यो । तर, मलाई उनको शव छुन दिइएन/पाइनँ । मैले निलूको मृत शरीरलाई समेत छुन पाइँन ।
केही समयपछि उनको शव पशुपति लगियो । त्यहाँ विधि गरेपछि अन्त्येष्टिका लागि बसन्तपुरमै रहेको बहालमा ल्याइयो । मेरी श्रीमतीको किरिया मेरा बुबाले गर्नुभयो । त्यतिबेलै मैले छोरालाई पनि भनिदिएँ । सबैले छोरालाई नभन्नु है भनिरहेका थिए । तर, छोराले पछि ‘मम्मी खोई ?’ भनेर सोध्दा के जवाफ दिने भन्ने सोचेर छोरालाई आफैंले भनिदिएँ । त्यसपछि मलाई बीर अस्पताल ल्याइयो । बीरको ट्रमा सेन्टरमा म ४३ दिन बसेँ ।
मलाई अहिले पनि लाग्छ, समयमै उद्धार गर्न सकेको भए मेरी निलू बाँच्ने थिइन् । यदि म भग्नावशेषमा नच्यापिएको भए उनलाई आफैंले उद्धार गर्ने थिएँ । मलाई हरपल यही कुरामा पश्चाताप लाग्छ कि मैले मेरी निलूलाई बचाउन सकिनँ । छोरालाई बचाएँ । तर, निलूलाई सँधैका लागि गुमाएँ । भाग्यमा सायद यही लेखेको रहेछ ।
शव हेर्दा निलूको शरीरमा कुनै चोट थिएन । उनलाई केही वस्तुले चेपेको रहेनछ । पुरिएपछि अक्सिजनको कमी भएकाले मात्रै उनको मृत्युभएको रहेछ । भूकम्पको १/२ घण्टाभित्र उद्धार गरिएको भए पनि उनलाई बचाउन सकिनेरहेछ । मलाई साह्रै नमीठो लाग्छ यस्तो सोच्दा ।
तस्वीर विवेकराज श्रेष्ठ
तीनवटा अपरेसन
वीर अस्पतालको ट्रमा सेन्टरमा मैले डाक्टर दीपक बिष्ट, ज्ञानेन्द्र मल्ललगायत अनुभवी डाक्टरको टोलीबाट उपचार पाएँ । राष्ट्रिय खेलाडी भएकाले मेरो उपचारमा विशेष ध्यान दिइएको थियो । विदेशबाट आएका चिकित्सकको टोलीले पनि मेरो विशेष निगरानी गरिरहेको थियो । मेरो नलीखुट्टा र गोलीगाँठो भाँच्चिएको रहेछ । वैशाख १५ गते मेरो पहिलो अपरेसन सफल भयो त्यसपछि २१ गते अर्को अपरेसन गरियो ।
मेरो खुट्टामा स्टिल राखिएको छ । भूकम्पपछि मैले कुनै पनि प्रतियोगिता खेलेको छैन । डाक्टरहरुले पनि स्टिल भइरहेको समयमा नखेल्न सुझाव दिएका छन् । डाक्टरकै सल्लाहमा फिजियोथेरापी गरिरहेको छु । उहाँहरुले मलाई ठूलो हौसला दिनुभएको छ । साउन/भदौमा स्टिल निकाल्ने भनेको छ । त्यसपछि फिट हुने आशा राखेको छु ।
म अचेल कहिलेकाहीँ रंगशाला जान्छु । अरुले प्रशिक्षण गरिरहेको देख्दा गरौं गरौं लाग्छ । ८०/९० किलोको भार त बोक्न सकिहाल्छु नि जस्तो लाग्छ । रंगशाला पुगेपछि खुट्टामा स्टिल छ भन्नेकुरा बिर्सिँदो रहेछु ।
मलाई विश्वास छ, खुट्टाबाट स्टिल निकालेपछि म पुनः खेलमा र्फकनेछु । सबैबाट राम्रो हौसला पाएको छु । पुनः भारत्तोलनमै फर्किएर राष्ट्रिय प्रतियोगितामा पदक जित्ने लक्ष्य लिएको छु । पुलिसबाट यो बीचमा निक्कै ठूलो सहयोग पाएको छु । क्लवले मलाई पुरै छुट्टी दिएको छ । म कृतज्ञ छु ।
छोरालाई पनि खेलाडी बनाउने सपना
मेरो छोरा आर्यनले ६ बर्षको हुँदा आमाको काख गुमाएको छ । मैले उसलाई आमा र बाबा दुवैको माया दिनुछ । प्रयास गरिरहेको छु । तर, के सक्थेँ । बेलाबेलामा मम्मी सम्झन्छ । रुन्छ । ऊ रुँदा म पनि रुन्छु । त्यसैले उ सकभर मैले नदेख्ने गरी रुन्छ । यसबाट मलाई झन् पीडा हुन्छ ।
अहिले मैले छोरालाई साथी बनाउने प्रयास गरिरहेको छु । उसलाई आफूजस्तै खेलाडी बनाउने सपना छ मेरो । दुई वर्षअघि जिम्न्याष्टिकको प्रशिक्षणमा राखेको थिएँ । रंगशालाको पुनःनिर्माण सुरु भएपछि त्यहाँ प्रशिक्षण हुन छाड्यो ।
अहिले उसले स्वीमिङमा अलि चासो दिएको जस्तो लाग्छ । उसलाई स्वीमिङ र मार्शल आर्ट सिकाउने सोचमा छु ।
तस्वीरः कविन अधिकारी
कुराकानीमा अाधारित
नवलपरासी । नवलपरासीमा नेपाल विद्युत् प्राधिकरणबाट मिटरबक्स जडानका लागि निवेदन दिएका सेवाग्राहीले समयमै मिटरबक्स नपाउँदा सेवाग्राही समस्यामा परेका छन् । जिल्लाका विभिन्न शाखामार्फत नेपाल विद्युत् प्राधिकरणमा नयाँ मिटरबक्स जडानका लागि निवेदन दिएकाले मिटरबक्स कहिले पाइन्छ भन्ने टुङ्गो नहुँदा सेवाग्राही समस्यामा परेका हुन् ।
सेवाग्राहीले नेपाल विद्युत् प्राधिकरणका विभिन्न शाखाबाट नयाँ मिटरबक्स जडानका लागि निवेदन दिए पनि समयमै मिटरबक्स नपाउँदा आफूहरू निकै मर्कामा परेका सेवाग्राहीको गुनासो छ । यो समस्या नवलपरासीको गैँडाकोटसहित अन्य क्षेत्र कावासोती, सुनवल र सदरमुकाम परासीमा छ ।
विद्युत् जडानका लागि मिटरबक्स नपाएका उपभोक्ता आफँै समस्यामा त छन् नै , मिटरबक्स समयमै वितरण नगर्दा सरकारले नै चलाएको विद्युत् चोरी नियन्त्रण अभियान पनि हास्यास्पद भएको छ । यसबारे नेपाल विद्युत् प्राधिकरणले भने क्रमशः उपलब्धताका आधारमा मिटरबक्स सेवाग्राहीलाई प्रदान गर्ने जनाएको छ ।
काठमाडौं : कलाकार सीताराम कट्टेल (धुर्मुस) र कुञ्जना घिमिरे (सुन्तली) ले दोश्रो एकीकृत बस्तीको शिलान्यास गरेका छन्। भूकम्प गएको एक वर्ष पुगेको दिन आज बिहान ११ बजेर ५६ मिनेटमा उनीहरुले मेलम्ची ८, गिरानचौरमा दोश्रो एकीकृत बस्तीको शिलान्यास गरेका हुन्।
बस्ती निर्माणको थालनीस्वरुप गिरानचौर सामुदायिक भवनको जग शिलान्यास गरिएको धुर्मुस सुन्तली फाउन्डेसनले जनाएको छ। यसअघि बिभिन्न व्यक्ति, संघ संस्थाको सहयोगमा धुर्मुस सुन्तलीले काभ्रेको डाँडागाउँमा १८ घर रहेको एकीकृत नमुना बस्ती बनाएका थिए।
गिरानचौरमा रहेका ६५ परिवारका लागि करीब ६ महिनाभित्र एक घर, एक धारो, एक चर्पी, एक बगैँचालगायतका संरचना निर्माण गरेर हस्तान्तरण गर्ने फाउण्डेशनको लक्ष्य छ। गिरानचौर एकीकृत बस्तीलाई बालमैत्री, वातावरणमैत्री र पर्यटकीय पनि बनाइने फाउण्डेशनले जनाएको छ।
पुनर्निर्माणमा ढिलाइ भइरहेकाले सरकारलाई सघाउने उद्देश्यले नयाँ नमुना बस्ती बनाउन लागेको फाउण्डेशनका अध्यक्ष तथा कलाकार सीताराम कट्टेलले बताए। यो नमुना वस्ती निर्माणका लागि साढे तीन करोड रुपैयाँ चाहिने अनुमान गरिएको छ।
ठमाडौँ । नेकपा माओवादीका केन्द्रीय सदस्य तथा जनकलाकार माइला लामाको गिरफ्तारीप्रति विरोध गर्दै सो पार्टीले उहाँको तत्काल बिनासर्त रिहा गर्न माग गरेको छ ।
उहाँहरुलाई हाल तीनकुने प्रहरी वृत्तमा राखिएको छ । छमध्ये दुई जनालाई नियन्त्रणमै राखिएको छ । एक जापानी संस्थासँगको विवादको विषयमा मुद्दा परेपछि उहाँहरुलाई नियन्त्रणमा लिइएको बुझिएको छ ।
लोकतान्त्रिक मान्यता विपरीत सो गिरफ्तारी भएको जनाउँदै पार्टी उपत्यका ब्युरोका इञ्चार्ज विषमले रिहाइ नभए आन्दोलन गरिने चेतावनी दिनुभयो ।
काठमाडौँ, १२ वैशाख । सरकारले भूकम्प गएको एक वर्षको स्मरण गर्दै क्षतिग्रस्त ऐतिहासिक, धार्मिक तथा सांस्कृतिक सम्पदा पुनः निर्माणको काम विभिन्न चार स्थानबाट सुरु गर्ने भएको छ ।
त्यस्तै, नेपाल मजदुर किसान पार्टीका अध्यक्ष तथा सांसद नारायणमान बिजुक्छेले भक्तपुरको फसि देगः मन्दिर र याला गेटको जिर्णोद्धारको पुनः निर्माणको शुभारम्भ गर्नु हुनेछ ।
भूकम्पबाट क्षति भएका ऐतिहासिक तथा पुरातात्विक सम्पदाको पुनः निर्माणको कार्य सोमबार चार स्थानमा ९ बजे एकैपटक प्रधानमन्त्री तथा पार्टीका शीर्षनेताले शुभारम्भ गर्ने संस्कृति, पर्यटन तथा नागरिक उड्डयनमन्त्री आनन्दप्रसाद पोखरेलले जानकारी दिनुभयो ।
चार स्थानबाट पुनः निर्माणको शुभारम्भपछि ११ बजे भृकुटीमण्डपमा प्रधानमन्त्री ओली तथा प्रमुख राजनीतिक दलका नेताको उपस्थितिमा गत एक वर्षभित्र नेपालमा भएका पर्यटन क्षेत्रका सकारात्मक घटना, तस्बिर तथा भिडियो क्लिपको प्रदर्शनी गर्ने कार्यक्रम रहेको छ ।
१२ वैशाख, एजेन्सी।
भारतमा जेएनयूका छात्रसंघ अध्यक्ष कन्हैया कुमार माथी आक्रमण भएको छ। कन्हैयाले ट्वीट गर्दै जेट एयरवेज विमानमा उनी माथी एक यात्रुले घाँटी दबाउने प्रयास गरेको आरोप लगाएका हुन।
आइतबार गरिएको ट्वीटमा कन्हैया कुमारले विमान भित्र आफुलाई घाँटी दबाउने प्रयास गरिएको बताएका हुन। कथित आक्रमण गर्ने युवकलाई एयरपोर्ट सुरक्षाकर्मीले सोधपुध गर्दैछ।
कन्हैया मुम्बईबाट जेट एयरवेजको विमान चढी पुने जानेवाला थिए।
कन्हैयाले ट्वीट गर्दै लेखेका छन्, ‘एक पटक फेरी, यो पटक विमान भित्र, एक व्यक्तिले मेरो घाँटी दबाउने कोशिश गर्यो।’
घटना पछि जेट एयरवेजका कर्मचारीले सो व्यक्ति विरुद्ध कारवाही गर्न इन्कार गरेको कन्हैयाले आरोप समेत लगाएका छन्।
विनाशकारी भुकम्पगएको आज एक वर्ष पूरा भएको छ । गत ०७२ साल वैशाख १२ गते गएको भुकम्पकाकारण हजारौँ घरबार विहिनबने त हजारौँले ज्यान पनि गुमाए ।
त्यति बेला भुकम्पले ढलेका घर अहिलेसम्म बनेको छैनन् । पीडितले एक वर्षको कष्टपूर्ण रात टहरामै बिताएका छन् । विद्यार्थी टहरामै अध्ययन गर्न बाध्य छन् । सरकारले पटक–पटक पुनः निर्माणको आश्वसन दियोे तर अहिले सम्म त्यसले गति लिन सकेको छैन ।
गतवर्ष भुकम्प जाँदा म काभ्रेमा तत्कालीन उपप्रधानमन्त्री एवम् स्थानीय विकास मन्त्री प्रकाशमान सिंह उपस्थित कार्यक्रममा थिए ।
कार्यक्रम चल्दै थियाे । एक्कासी हल्लिनथालेपछि सबैको भागाभागभयो । सबैतिर फोन गरे फोन लागेन । पछि फोन लाग्यो । कार्यक्रम धुलिखेलमा थियो । त्यसपछि म बनेपातिर आएँ । त्यहाँ आउँदा एम्बुलेन्स लगायतका स्रोत साधनहरु प्रयोग गरी अस्पतालमा बिरामी ल्याउने चाप थियो । म समाचार लेखनलाई छाडी बिरामी व्यवस्थापनका निम्ति सहयोग गर्न लागि परे ।
मेरो आफ्नो घर र गाउँ पनि ध्वस्त बनाएको थियो भुकम्पले । गाउँमा राहत पु¥याउनु मेरो चुनौतीको विषय थियो । यातायातको क्षेत्रबाट टाढाको ठाउँमा हत्तपत्त राहत लैजान मान्दैनथे अन्य संघसंस्थाले पनि । विनाशकारी भुकम्पपछि देशी विदेशी संस्थाहरुले सहयोगीहातहरु अगाडि बढायो । त्यसक्रममा भुकम्पले थलिएको काभ्रेकोे विकट क्षेत्र डाँडापारिका बासिन्दलालाई चामल खरिद गरी भुकम्प पीडितलाई दिनभन्दै केही रकम जम्मापारी पठाएका थिए ।
सोही अनुरुपचामल खरिद गर्न म बनेपा खाध्य भण्डार पुगे । त्यहाँ काभ्रे उद्योग वाणिज्य संघका उपाध्यक्ष प्रकाश कायस्थ पनि हुनुहुँदो रहेछ । त्यो पसल पनि उहाँकै रहेछ । उहाँले यो कुन ठाउँमा लैजाने हो ?भनेर प्रश्नगर्नुभयो । अनि मैले क्षति विवरणदेखि लिएर भुकम्प पीडितहरुको पीडा र वास्तविक जनजीवनबारे प्रष्ट्याइदिए । उहाँले वचन दिनुभयो कि मैले चिनेको र सकेको ठाउँमा कुरा राख्छु ।
उहाँले वरिष्ठ पत्रकार प्रतिकप्रधानसँगमलाई सम्पर्क गराइदिनुभयो । उहाँले मलाई मेरो आफ्नो गाउँको लागि सकेको सहयोग गरिदिने वचन दिनुभयो । त्यसपछि भोलिपल्ट बिहानै मलेसियाका दाजुभाईले पठाएको रकमबाट खरिद गरेको चामललिएर म गाउँतिर हान्निए । गाउँजाँदा भेटभएजति सबैले आ–आफ्नो पीडा सुनाएँ । पीडा सुनि सक्नु थिएन ।
त्यसपछिप्रतिक सरसँग हाम्रो दोस्रोपल्ट कुराकानी भयो । उहाँले हेलिकप्टरमार्फत सामान लैजाने तयारी भएको छ, तपाई तयार भएर बस्नुस् भन्नुभयो । त्यहीअनुरुप म तयारीमै बसे । त्यसपछि १२ वैशाखको पछिल्ले बिहिबार बिहान धुलिखेलस्थित फुटबल ग्राउण्डबाट डाँडागाउँको लागि नेपाली सेनाको हेलिकप्टर जाने तयारी थियो । बिहान ८ बजे नै धुलिखेलबाट हेलिकोप्टर उड्ने भनेपछि म पनिअलिक हत्तारिँदै कोठाबाट निस्के । धुलिखेल पुग्न नपाउँदै नेपाली सेनाको हेलिकोप्टर फुटबल ग्राउण्डमा ल्याण्ड भयो । मैले गाउँको मौसमबारे जानकारी लिँदै थिए । तुवाँलो र बादल छ भन्दै थियो गाउँका साथीहरुले तर यहाँबाट हेलिकोप्टर उड्नका लागि तयारी पूरा भइसकेको अवस्था थियो । त्यसैले म पनि हत्तारिँदै हेलिकोप्टरभित्र चढ्नुको विकल्प नै थिएन।
राहत सामग्रीलोड हुनका साथै म भित्र पसेपछि हेलिकोप्टरले जमिन छाड्यो । अब हेलिकोप्टर आकाशमा मात्रै सीमिति रह्यो । धुलिखेल आसपासदेखि च्याल्टी कामीडाँडा सम्म त मैले ठाउँ नियाल्दै थिए । एकछिनपछि कहाँपुग्यो कहाँपुग्यो जस्तो लाग्यो । सम्बन्धित क्षेत्रका व्यक्ति भएको कारणले पनि मलाई ठाउँ हेर्ने जिम्मा थियो । सिमसिमे पानी र खराब मौसम काकारण बादल भन्दा माथी हेलिकोप्टर पुगेपछि ठाउँ नियाल्न सकिरहेको अवस्था थिएन । बल्लहामी मकवानपुरको सिमाना पुगेपछि मैले ठाउँ ठम्याउन थाले ।
सांकेतिक हिसाबले मैले राहत पु¥याउने ठाउँ देखाएँ । मैले ठाउँ देखाएपछि हामी त्यतातिरै हान्नियौ । पुग्नुपर्ने ठाउँमा पुग्नुभन्दा झण्डै २ मिनेट अघि हेलिकोप्टरमा सामान्य समस्या देखियो भन्ने जानकारी भयो । कर सापले कतै ल्याण्ड गर्ने ठाउँ छ कि छैन भनेर मलाई सोध्नुभयो । डाँडाकाडा मात्रै छ त्यस्तो ठाउँ छैन भनेपछि उहाँले बल्लतल्ल सम्बन्धित ठाउँमै साढे १ मिटेभित्र त्यही ठाउँमा ल्याण्ड गर्नुभयो । त्यसपछिउहाँले भन्नुभयो १ मिनेटले हामी यहाँ आउन सक्यौ ।
यातायातको क्षेत्रबाट टाढा रहेको डाँडागाउँ गाविसको वडा नं. ३ स्थित गुम्बाको प्राङ्गणमा हेलिकोप्टर ल्याण्ड भएपछि थाहापाए कि गाविसमा जिल्ला दैविप्रकोप उद्धार समितिको एक पाकेट चाउचाउ र बिस्कुट बाहेक अरु केही पुगेको छैन । पहिलोपटक डाँडागाउँमा करुणा फाउण्डेशनले उपलब्ध गराएको राहत सामग्री लिएर नेपाली सेनाको सहयोगमा त्यहाँ पुगेपछि भुकम्प पीडितको अनुहारमा खुशी देखे । हामीले २ सय वटा त्रिपाल पहिलो पटक त्यहाँ झार्न सफल भयौ । जुन राहत सामग्रीको नेतृत्व म आपैmँले गरेको थिए । राहत व्यवस्थापन देखि वितरणसम्म जिम्मेवारी मलाई दिएको हुनाले त्यसको जिम्मेवारी मैले लिनु थियो ।
विपत्तिमा सहयोगमा जुट्दा एक मिनेटले ज्यानजोगिएपछि हामी एक आपसमाखुशी समेत साटासाट ग¥यौ । हेलिकोप्टरमा आएको समस्याको सामान्य समाधान गरी त्यहाँबाट अर्को टिपको लागि धुलिखेल आउनजमिन छोड्न नपाउँदै हेलिकोप्टरको पछाडि पङ्खामा खराबी देखियो । हेलिकोप्टर हत्तपत्तनबन्ने भयो । त्यसपछि हेलिकोप्टरको टोलीले नेपाली सेनाको हेलिकोप्टरमा निर्माणको आवश्यक सामान सहित प्राविधिक टोली माग गरियो । केही समयपछि नेपाली सेनाले प्राविधिक सहित आवश्यक सामग्री लिएर आए तर सामग्री अपुग भयो । त्यही बेलुका अर्को हेलिकोप्टरले आवश्यक सामग्रीलिएर डाँडागाउँ ल्याण्ड भयो । मौसम निकै खराब थियो । हजारा ैँभुकम्प पीडितहरु राहत पाइन्छ भनेर पानी सँगै रुभ्mेर बस्दै थिए । पानी परिरहेको थियो । त्योसँगै कालो बादल र गड्याङगुडुङ चट्याङको आवाज । चट्याङले अति सताउने त्यो ठाउँमा कताकता डर पनिलाग्यो । करिब १ घण्टा पछि मौसम पहिलेकै अवस्थामा आयो । अथवा अझ पहिल ेभन्दा सफा भयो । पछिल्लो पटक त्यहाँस्थित टोलीलाई रासन सहित सामग्रीलिएर आएको हेलिकोप्टरमा म सदरमुकाम धुलिखेलतिरै फर्कने निधो गरे ।
पुन ः नेपाली सेनाको हेलिकोप्टरले डाँडागाउँ छाड्यो । डाँडापारिकै गोकुलेमा भुकम्पकाकारण ढाड भाँचेर बसेकी एक महिला बिमारी छिन भन्ने सुनेको थिए हामी त्यही बिमारीको उद्धारका लागि गोकुले गाविसस्थित सोक्तेल भन्ने गाउँमापुग्यौँ । हामीले बिमारीलाई धुलिखेल ल्यायौँ । हेलिकोप्टरको त्यो करिब १० मिनेट जत्तिको यात्रामा उनको एउटै आवाज थियो म मरे म मरे । अहिले उनकोे धुलिखेल अस्पतालमा उपचार भइरहेको छ ।
त्यसपछि म पनि आप्mनै बाटोमा लागे । डाँडागाउँमा बिग्रिएर बसेको हेलिकोप्टर बनाउन प्राविधिक टोली जुट्दै थियो । नेपाली सेनाको टोलीले त्यहाँ सुरक्षा प्रदान गरिरहेकै थियो । मलाई पनि कताकता डर लागिरहेको थियो कि न गाउँका बच्चाहरुले प्याट्ट ढुंगो हानिदिने पो हो कि? तर त्यस्तो हुँदैन मेरो अर्को मनले मलाई सम्झाइरहेको थियो ।
त्यसपछिका पछिल्लो शुक्रबार उताजाने तयारी त थियो तर सम्भावना नै भएन । भारतीय विमान सेवाले बाँकी राहत सामग्री लिएर जाने तयारी थियो तर गोकुले गाविस र फलामेटारमा रहेको नेपाली सेनाको टोलीलाई रासन पु¥याएर मात्रै डाँडागाउँको सामान लैजाने तयारी थियो ।
कारणबश मौसमका खराबी र सेनाले हुबर गरेको स्थानगलत भएपछि सो विमानफलामेटारमा ल्याण्ड हुन सकेन उतै काठमाण्डौँमापुगेर ल्याण्ड भयो । त्यसपछि डाँडागाउँमा जाने कुरा क्यान्सिल नै भयो ।
हाम्रो अझै १सय ५० वटा त्रिपाल, सय बोरा चामल र २ सय केजीचना लैजानै बाँकी थियो । शनिबार बिहानै लैजाने कुरा भयो त्यहीअनुरुप म पुन ः तयारीमा बसे । शनिबार साढे ९ बजेतिर पुन ः धुलिखेल फुटबल ग्राउण्डबाट डाँडागाउँको लागि हेलिकोप्टर उड्यो । हामीले ४ सय केजी सामानलिएर गयौँ । कानमादुख्ने समस्याले सताउनथाल्यो । लगभग २० मिनेटलगायो सो विमानले डाँडागाउँ पु¥याइदिन । २० मिनेटपछिहामी डाँडागाउँ पुग्यौँ अनि म त्यही बसे । सामान बाँडफाँडबारे मैले त्यहाँस्थित राजनैतिकदल र स्थानीय बुद्धिजीवीहरुलाई बुझाएअर्थात सुझाव दिए सुझावदिननपाउँदै सो विमानपुन ः अर्कोपटक १४ सय केजी सामानलिएर त्यहाँआइपुग्यो अबफर्केर आउँदैन भनेपछि म त्यहाँ बस्ने कुरै भएन । म पनि हेलिकोप्टरको भित्रै बसे । हेलिकोप्टरले काठमाण्डौँस्थित त्रिभुवन अन्तर्राष्ट्रिय विमान स्थलमा हामीलाई झारिदियो ।
आफ्नो जन्मभूमिमा राहतलिएर जाँदाहोस्, या पत्रकारको हैसियतले भुकम्प पीडितको व्यवथालाई बुझ्ने कोसिस गर्दा होस् भुकम्पीडितसँग मैले थुप्रैअनुभव र पीडाहरु साट्न भ्याए । उनीहरु भन्दै थिएतपाईहरु भगवान नै हो हाम्रालागि । राज्यनपुग्ने ठाउँमा अरुकुनै निकाय पुग्छ भन्ने त कोही कसैले सोचेकै थिएन ।
त्यहाँका भत्किएर घर, सिन्भुपाल्चोकका ढलेको घर, अनि भत्किएको मन अझै बन्ने सकेको छैन । त्यसको कुनै निश्चितता नै छैन । त्यसैले भुकम्पपीडितको व्यथा र कथामाथी सरकारले खेलवाड गर्नुहुँदैन । पुनर्निर्माणको कार्यलाई दु्रतगतिमा सरकारले अगाडि बढाउनुपर्छ ।
